دسته: روانشناسی کودکان

با نزدیک شدن به ماه مهر مهمترین موضوعی که به ذهنمان می‌رسد، بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها است. رفتن به مدرسه شاید برای بیشتر دانش آموزان یک امر عادی و حل شده باشد. اما برای خانواده‌هایی که قرار است، فرزندشان برای اولین بار سر کلاس درس حاضر شوند گاها مشکلات اساسی به وجود می‌آورد.

خیلی از بچه‌ها نمی‌توانند با این موضوع که قرار است، نیمی از روز را از محیط خانه و یا فاصله از پدر و مادر، کنار بیایند. در چنین مواردی بچه‌ها برای رفتن به مدرسه بهانه‌جویی کرده و والدین خود را به دردسر می‌اندازند. حال این سوال پیش می‌آید چه راهی وجود دارد تا بچه‌های کلاس اولی با رفتن به مدرسه کنار بیایند و بتوانند خود را با این محیط جدید وفق دهند. برای اکثر والدین دارای فرزند کلاس اولی این مشکل وجود دارد که فرزندشان با گریه می‌گوید:«مادر من به مدرسه نمی‌روم».

گریه فرزندان برای نرفتن به مدرسه گاها یک امر طبیعی است، چرا که کودک از اینکه می‌خواهد از والدین خود فاصله بگیرد، احساس نا امنی می‌کند چون از محیط مدرسه و رفتارهایی که قرار است، در طول کلاس با آنها روبه‌رو شود، بی‌خبر است. در اینجا ۱۶ نکته که توسط کارشناسان کودک ارائه شده است، می‌تواند به کمک والدین بیاید. این نکات می‌توانند به فرزندان کلاس اولی کمک کنند تا با شرایط جدید کنار بیایند. این کار هم به نفع کودکان است و هم به سود والدین آنها.

۱۶ راهکار برای اینکه فرزندتان بدون استرس به محیط مدرسه عادت کند

۱. از خانه، تمرین جدایی را شروع کنید
شما می‌توانید قبل از رفتن بچه‌ها به مدرسه، تمرینات جدایی را آغاز کنید. برای این کار می‌توانید فرزندتان را برای چند ساعت از روز به پدربزرگ و یا مادر بزرگ خود بسپارید و به مرور زمان این زمان را اضافه کنید. این کار باعث می‌شود تا وابستگی زیاد فرزند به شما کمتر شود. والدین باید از قبل به فکر این مشکل باشند و برای رفع آن چنین اقداماتی را انجام دهند.

۲. فرزند خود را بهتر بشناسید
اگر فرزند شما وابستگی زیادی به شما ندارد، دیگر جای نگرانی نیست. به گفته الیزابت پانتلی نویسنده راه حل‌هایی برای گریه نکردن کودکان که می‌گوید:«زمانی مشکلی برای کودکان پیش دبستانی و آنهایی که برای اولین بار به مدرسه می‌روند، پیش نمی‌آید که استرس نداشته باشند. شما می‌توانید درباره مدرسه رفتن با فرزند خود صحبت کنید تا ذهنشان با محیطی که قرار است در آن بروند آشنا شود. بسیاری از اضطراب‌ها و استرس‌ها ناشی از ناشناخته بودن محیطی است که در آن قرار می‌گیریم. بچه‌ها باید بدانند که به چه مکانی قرار است، بروند. در توضیح چنین مواردی تعادل در گفتار داشته باشید و بیش از حد درباره مدرسه صحبت نکنید. چرا که ممکن است بچه‌ها در مقابل آن موضع بگیرند».

۳. نقش بازی کنید
برای اینکه کودکتان بفهمد با چه چیزی در مدرسه رو به رو خواهد شد، رفتارایی که نشان می‌دهد، برای به مدرسه رفتن چه کارهایی باید انجام دهند را به نمایش بگذارید. سعی کنید تمام حرکاتی را که قرار است، فرزندتان برای رفتن به مدرسه باید انجام دهد، رویش پیاده کنید. به طور مثال؛ بیدار شدن به موقع از خواب، پوشیدن لباس، خوردن صبحانه و دیگر کارهایی که هر دانش آموزی قبل از رفتن به مدرسه باید انجام دهد را پیاده کنید و در نهایت می‌توانید بگویید این موارد کارهایی است که باید قبل از رفتن به مدرسه انجام دهد. Lori Lite موسس مادران و کودکان بدون استرس می‌گوید؛«فقط با کمی خلاقیت و برنامه‌ریزی می‌توانید تمامی اضطراب و استرس‌های کودک خود را از بین ببرید و او را برای مدرسه رفتن آماده کنید».

شما می‌توانید قبل از رفتن بچه‌ها به مدرسه، تمرینات جدایی را آغاز کنید

۴. ایجاد تقویمی با شمارش معکوس
تقویمی درست کنید و با فرزند خود نیز در میان بگذارید تا تعداد روزهایی که به سال تحصیلی جدید مانده است را به نمایش بگذارد. این تقویم باید به شکلی باشد که هر روزی به زمان بازگشایی مدارس نزدیک می‌شوید، تعداد روزهایش کم شود و نهایتا به روز مدرسه رفتن ختم شود. این کار ذهن کودک شما را برای مدرسه رفتن آماده می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از محیط ورود تاریخ هر روز را درون یک مربع کوچک قرار دهید. وقتی روز تمام شد آن را ببرید و یا رنگ کنید. سعی کنید رنگ زدن و یا جدا کردن مربع روزهای تمام شده را به فرزند خود بسپارید.

۵. برای فرزند خود دوست همکلاسی پیدا کنید
سعی کنید از همسایه‌ها یا مدیریت مدرسه، درباره بچه‌هایی که قرار هستند هم‌کلاسی فرزندتان شوند آمار بگیرید. شما قبل از شروع مدرسه می‌توانید این کار را بکنید. شاید بچه‌هایی که در دوران پیش دبستانی با فرزند شما هم کلاسی بودند، در دبستان نیز با او همکلاس شوند. در این مورد می‌توانید به فرزند خود اطمینان خاطر دهید، دوستانی را که در دوره پیش دبستانی داشت در این دوران نیز در اختیار دارد. این امر خودش قوت قلبی برای کودکتان می‌شود.

۶. با هم برای خرید لوازم مدرسه به فروشگاه بروید
همانطور که می‌دانید امروزه اکثر معلمان چند هفته مانده به شروع کلاس‌ها از والدین می‌خواهند که لوازم مورد نظر آموزشی را برای فرزندان خود تهیه کنند. اگر حتی چنین مواردی را نیز در اختیار نداشته باشید، باز هم می‌دانید که؛ کیف یا کوله پشتی، مداد رنگی، دفتر نقاشی از لوازم واجب برای دانش آموزان است. با علم به این موضوع به همراه فزند خود برای گرفتن وسایل مورد نظر به فروشگاه بروید. این خرید هم برای شما و هم فرزندتان، می‌تواند سرگرم کننده باشد. اجازه دهید فرزند شما آنچه را از وسایل آموزشی دوست دارد با اختیار و البته راهنمایی شما تهیه کند. این کار می‌تواند تصویر حس خوبی از رفتن به مدرسه برای فرزندتان ایجاد کند.

۷. برنامه خواب فرزندتان را تنظیم کنید
بسیاری از کودکان با توجه به روزهای گرم و طولانی فصل تابستان، بعد از ظهرها به خواب می‌روند. شما قبل از شروع مدارس باید خواب فرزند خود را برای زمان مدارس تنظیم کنید. می‌توانید به تدریج میزان خواب آنها را کم کنید به طور مثال روزی ۱۵ الی ۳۰ دقیقه خوابشان را کاهش دهید. به این ترتیب هنگامی که به شروع فصل تحصیلات می‌رسید، ساعت خواب درونی کودکتان تنظیم می‌شود.

۸. خواندن مرتب کتاب داستان برای بچه‌ها
شانون چو (Shannon Choe) بنیان گذار  Premier Baby Concierge می‌گوید:«شخصیت‌های خیالی راهی برای ایجاد موقعیت‌های دشوار هستند، زیرا همیشه یک پایان شاد دارند». وی در ادامه می‌گوید:«چنین داستان‌هایی می‌توانند به کودکتان اعتماد به نفس دهند. سعی کنید به دنبال کتاب‌هایی باشید که آخر داستان به خوشی تمام شود. این کتاب‌ها روحیه کودکتان را بالا خواهد برد».

۹. دیدن کلاس درس پیش از شروع کلاس‌ها
اگر شما به مدرسه‌ای که قرار است فرزندتان در آنجا درس بخواند، دسترسی داشته باشید. می‌توانید با هماهنگی مسئول مربوطه فرزند خود را با کلاس‌هایی که قرار است در آنها درس بخواند آشنا کنید. این کار یک پیش زمینه‌ای برای کودکان ایجاد می‌کند که پیش از شروع مدارس با محیط کلاس‌ها و فضای آموزشی بیشتر آشنا شوند.

۱۰. آماده کردن وسایل پیش از خواب
به فرزند خود آموزش دهید تا شب‌ها قبل از اینکه به خواب برود وسایل مدرسه خود را مثل: لباس، کوله پشتی، لوازم مدرسه، مواد غذایی را آماده کند. اینگونه تمرین‌ها، آنها را برای رفتن به مدرسه آماده می‌کند. چرا که صبح وقتی از خواب بیدار می‌شوند، ممکن است به خاطر خواب‌آلودگی برخی از وسایل خود را فراموش کنند. در ضمن این کار به آنها اجازه می‌دهد تا صبح کمی بیشتر بخوابند.

۱۱. روز اول مدرسه به موقع حاضر شوید
سعی کنید روز اول مدرسه فرزندتان ساعت زنگدار خود را نیم ساعت قبل از رسیدن سرویس کودک کوک کنید. وقتی فرزندتان به موقع بیدار شود و با آرامش صبحانه خود را میل کند، تمرکزش برای رفتن به مدرسه بیشتر می‌شود. تشویق بچه‌ها برای به موقع رسیدن به مدرسه نیز می‌تواند راه موثری برای بیدار کردن اول صبح آنها باشد.

 اجسامی که خاطره مادر را برای فرزندان تداعی میکنند، می‌توانند اضطراب را از کودکان دور کنند

۱۲. گذاشتن اسباب بازی مورد علاقه فرزندتان در کیف مدرسه‌اش
اگر فرزندتان در خانه به یک چیز کوچک مثل عروسک علاقه بسیاری دارد، آن را درون کوله پشتی‌اش قرار دهید تا در طول ساعاتی که در مدرسه به سر می‌برد، وقتی احساس دل تنگی کرد با نگاه کردن به وسیله و یا عروسکی که عاشقش است، کمی آرام شود. Thomas Seman متخصص اطفال در بوستون امریکا می‌گوید:«یک وسیله آشنا می‌تواند حافظه کودک را حتی از طریق بوییدن نیز تحریک کند. در کل اجسامی که خاطره مادر را برای فرزندان تداعی کنند، می‌توانند اضطراب را از کودکان دور کنند».

۱۳. ایجاد یک نوع خدا حافظی ویژه قبل از رفتن بچه‌ها به مدارس
قبل از این که فرزندتان راهی مدرسه شود، سعی کنید با یک خداحافظی گرم و متفاوت روحیه بچه را برای رفتن مدرسه بالا ببرید. این کار خاطرات خوشی از شما در ذهن فرزندتان ایجاد می‌کند.
 
۱۴. مدت خداحافظی را حتما کوتاه کنید
یکی از بزرگترین اشتباهات والدین این است که زمان خداحافظی با فرزندشان را بیش از اندازه کش می‌دهند. حتی اگر فرزندتان پیش از رفتن به مدرسه گریه کرد، سعی نکنید با بغل گرفتن‌های متناوب وی را از رفتن به مدرسه منصرف کنید. دیگر زمان آن رسیده است که به معلمان کودک خود اعتماد کنید.

۱۵. قبل از پایان کلاس‌ها منتظرشان باشید
به هیچ وجه برای آوردن فرزندتان از مدرسه دیر نکنید. پس از اینکه فرزندتان را پس از پایان کلاس مشاهده کردید، به او بگویید:«تو افتخار منی و تو چقدر بزرگ شده ای» با چنین کلماتی حس بزرگ شدن را به فرزندان خود القاء کنید.

۱۶. به دنبال رفع مشکل باشید
صبور باشید، به طور کلی چند هفته طول می‌کشد تا کودک شما به طور کامل به برنامه‌های مدرسه عادت کند. یادتان نرود که زمان خداحافظی را کوتاه کنید. توجه داشته باشید که کودک دلبندتان به محیط مدرسه عادت خواهد کرد.

منبع: fardanews.com

گردآوری:مجله یک پارس

رفتن به کلاس تقویتی تنها در شرایطی که کودکتان ضعف دارد، خلاصه نمی‌شود

دانش آموزان در تعطیلات تابستان بسیاری از آموخته های خود را فراموش می کنند. برای مبارزه با این مسئله در بسیاری از کشورها استفاده از برنامه های متنوع آموزشی در طول تعطیلات تابستانی مورد توجه قرار گرفته است. اما چگونه باید به کودکانمان بقبولانیم که حتی در تعطیلات هم سر کلاس بروند؟
تابستان فرصت خوبی برای تقویت دروسی است که بچه‌ها در طول سال در آن ضعف داشته‌اند یا زیادی در آن قوی بوده‌اند. البته این موضوع نباید فشاری به بچه‌ها وارد کند، زیرا ممکن است دلزدگی بیشتر آن هارا از درس سبب شود.

کودکانی که مدرسه می‌روند بهتر است در کنار یک کلاس تقویتی که در آن ضعف دارند، از یک کلاس ورزشی یا تفریحی نیز استفاده کنند. البته این نکته را هم باید اضافه کرد که رفتن به کلاس تقویتی تنها در شرایطی که کودکتان ضعف دارد، خلاصه نمی‌شود. گاهی بهتر است فرزندتان را در کلاس تقویتی که اتفاقا در آن از توان بالایی برخوردار است، ثبت نام و زمینه شکوفایی بیشتر او را فراهم کنید. شکوفایی که گاه او را نامزد شرکت در المپیاد‌های علمی خواهد کرد. برای انتخاب درست کلاس‌های تقویتی، جویا شدن نظر معلم دوره قبل و البته بررسی کارنامه می‌تواند بسیار راه گشا باشد.

شرایط برگزاری کلاس‌های تقویتی در تابستان:

ایجاد انگیزه برای حضور و همراهی فراگیرندگان در این برنامه‌ها اهمیت زیادی دارد؛ چرا که برنامه آموزش تقویتی، خارج از برنامه رسمی برای آنها درنظر گرفته می‌شود. ‏

 اگر برنامه مدونی برای جلسه یا جلسات دوره تقویتی، طراحی شود و این برنامه به اطلاع والدین فراگیرندگان نیز برسد، مناسب‌تر خواهد بود.‏

معلم می‌تواند با حضور و غیاب دقیق یا مسائل تشویق ‌کننده دیگر، فراگیران را به حضور دائمی و مؤثرتر در کلاس تقویتی تشویق کند؛ مثلا به فراگیرندگان بگوید “فقط کسانی که در کلاس جبرانی حاضر باشند، می‌توانند در جشن پایان این دوره شرکت کنند”؛ یا اینکه بگوید “از بخش‌هایی که در کلاس تقویتی تدریس شده است، سؤال امتحانی مطرح خواهد شد.”‏

‏وقت‌شناسی معلم نیز اهمیت دارد. لازم است برای تشکیل کلاس‌های تقویتی، به موازات هماهنگی با مسئولان واحد آموزشی، تاحد ممکن شرایط فراگیرندگان برای تعیین زمان و مکان تشکیل دوره درنظر گرفته شود و پیش‌بینی‌های لازم در این زمینه صورت گیرد. ‏

‏ اگر عده کمی در کلاس حضور یافته‌اند و بقیه افراد بدون دلیل موجه، سر کلاس حاضر نشده اند، کلاس نباید تعطیل شود و حتی به مدت کم هم که شده، دایر باشد. اگر یک نفر سر کلاس حاضر باشد، کلاس به احترام او باید تشکیل شود.

نباید با ذکر دلایلی مانند “به حد نصاب ‌نرسیدن کلاس” یا “بی‌علاقگی دیگر فراگیرندگان”، فوری کلاس تعطیل شود. گرچه در چنین شرایطی، غالباً آموزگار نمی‌تواند موضوع اصلی درس را ادامه دهد، اما ضمن پرهیز از ابراز دلخوری، باید احترام خاص خود را نسبت به افراد حاضر که برای کلاس ارزش قائل شده اند، اعلام کند و با ارائه نکات جالب اضافی درباره موضوع درس، حل مسأله یا ارائه مطالبی کلیدی و آموزنده، صمیمیت جلسه را حفظ کند. در نهایت، پس از حضور و غیاب و مسائلی از این قبیل، کلاس به گرمی پایان می‌یابد.‏

باید کودکان را برای حضور در کلاس های تقویتی تشویق کرد

برگزاری کلاس های تقویتی در کشورهای دیگر:
کانادا: کلاسهای تقویتی و دوره دروس مشکل سال بعد در تابستان
در بخشهایی از کانادا توجه به برگزاری کلاسهای تابستانی رو به افزایش است. بسیاری از دانش آموزان بصورت داوطلبانه و با هدف کسب نمره های بهتر در این کلاسها ثبت نام می کنند. دوره کردن کتابهای سال تحصیلی، قبل از شروع کلاسها و در طول تعطیلات تابستانی شیوه ای است که این روزها در اکثر مدارس کانادا باب شده است. پیش تر کلاسهای تابستانی مخصوص دانش آموزان ضعیفی بود که در آن درس نمره خوبی نگرفته بودند.

از زمانی که مسئولان دولت استان بریتیش کلمبیای کانادا هزینه این کلاسهای تابستانی را تقبل کرده اند و والدین حتی یک سنت هم نمی پردازند، تعداد متقاضیان کلاسهای تابستانی بطور تصاعدی افزایش پیدا کرده و از ۱۱۶۵ نفر در سال ۲۰۰۷ به ۴۶۵۰۰ نفر در سال ۲۰۱۲ رسیده است.

آمریکا: آهنگ آموزش باید بی وقفه باشد
برخورداری از کلاسهای فوق العاده بیشتر یک مسئله است و اینکه وقفه ناشی از تعطیلات تابستانی چه اثری بر یادگیری دارد یک مسئله دیگر. نگرانی از فراموشی آموخته ها در طول تعطیلات تابستان در آمریکا هم مورد توجه قرار گرفته است.

دولت آمریکا در تلاش است تا برای مبارزه با چیزی که از آن بعنوان “فراموشی آموخته ها در تابستان” یاد می شود راهی پیدا کند. از دست دادن مهارت و دانشی که مختص تعطیلات سه ماهه تابستان است، زمانی که کودکان از مدرسه دورند و بسرعت آموخته های قبلی خود را فراموش می کنند، چه راه حلی دارد؟

افزایش تعداد روزهای آموزشی شاید همانطور که الیزابت موژه کارشناس امور آموزشی می گوید، شیوه مناسبی برای حل این مسئله نباشد.

الیزابت بر این باور است که توزیع مناسب اوقات فراغت و برنامه کاری مناسبتر والدین بمراتب تاثیر گذارتر از داشتن سه ماه تعطیلی پشت سرهم و پیوسته است. نکته مهم اینکه، نباید در آهنگ آموزش وقفه ای ایجاد شود.

از سوی دیگر شاید ذکر این نکته که وجود تعطیلات سه ماهه تابستانی یک سنت قدیمی است و ریشه در کار کودکان دارد لازم باشد. قدمت آن به نظام کشاورزی روستایی می رسد، یعنی زمانی که مشارکت کودکان در برداشت محصول امری ضروری بود. برخی از مورخان هم آنرا میراث انقلاب صنعتی می دانند: تابستان یعنی زمانی برای کار کردن کودکان. اما با اینکه تاریخ مصرف هر دوعامل بسرآمده، در ذهن مردم تغییری بوجود نیامده چرا که این یک سنت عمیق فرهنگی است و تشویق کردن مردم به کاری که در مورد آن طور دیگری فکر می کنند دشواراست .

بزعم الیزابت، توزیع مناسب روزهای تعطیلات و فراهم کردن امکان فعالیت های با کیفیت در زمان تعطیلات برای تک تک دانش آموزان، استراتژیهای محوری مبارزه با “فراموش کردن آموخته ها در تابستان” بشمار می روند.

اما فاصله ما با واقعیت چقدر است؟ تفاوت امکانات در دسترس خانواده های پولدار و فقیر چه می شود؟ دست آخر اینکه نباید فراموش کنیم یکی از اهداف اصلی دیگر گفتگوهای مرتبط با تعطیلات تابستانی دادن شانس و فرصت برابر به همه، برای محقق کردن رویاهایشان است.

ژاپن و تکلیف اجباری در طول تعطیلات تابستانی:
در ژاپن تعطیلات تابستانی مدارس تنها پنج هفته است. در این مدت هم دانش آموزان مجبورند تکالیف زیادی را درمنزل انجام دهند. کودکان در تابستان به کلاسهای فوق العاده می روند تا در درسهای خود قوی تر شوند.

واقعیت این است که نظام آموزشی ژاپن بگونه ای طراحی شده که دانش آموزان را تشویق می کند حتی در کوتاهترین زمان فراغت هم سعی کنند چیز تازه ای یاد بگیرند. قدمت این نظام آموزشی به فردای بعد از جنگ جهانی دوم می رسد.

مفهوم “هدر ندادن زمان” در ذهنیت ژاپنی ها مفهومی کاملا جا افتاده است. اکثر والدین هم اعتقاد دارند علیرغم این تکالیف سنگین، بازهم بچه ها وقت کافی برای بازی و تفریح دارند و در واقع چیز یاد گرفتن دریچه جدیدی را در زندگی بروی آنها باز می کند. درعین حال این نوع تفکر باعث شده تا ژاپنی ها از نوجوانی آینده را جدی بگیرند.

fa.euronews.com

ettelaat.com

گردآوری:مجله یک پارس

 با توجه به فرارسیدن نوروز قطعا بازار سفر رفتن و گشت‌وگذار داغ‌داغ است و خیلی از افراد پس از یک سال کاری ترجیح می‌دهند مدتی را در سفر بگذرانند. این در حالی است که برخی زن‌و‌شوهرها از این فرصت استفاده می‌کنند تا به یاد ایام نامزدی خود تنها و بدون فرزندانشان به سفر بروند. آنها به این منظور کودک خود را به فرد دیگری می‌سپارند. همسران باید قبل از اینکه چنین برنامه‌ای بریزند به همه جوانب آن فکر کنند. در این گفت‌وگو دکتر گلفر حسینی، روان‌شناس در مورد معایب سفر رفتن بدون کودکان توضیح می‌دهد. خواندن این گفت‌وگو را از دست ندهید.

 در چه سنی نباید کودک را تنها گذاشت و به سفر رفت؟
والدین کودکان زیر ۲ سال باید از هرگونه سفر غیرضروری؛ چه همراه فرزند، چه بدون او اجتناب کنند زیرا در این دوره نظم زندگی کودک بسیار اهمیت دارد. نظم زندگی کودک شامل نظم در خواب‌وخوراک و محل خواب و افرادی است که از او مراقبت می‌کنند بنابراین اگر کودک به اجبار نزد مراقب جایگزین گذاشته می‌شود باید به مراقب آموزش داد دقیقا نظم رفتاری مادر را تکرار کند. اگر هم کودک، به اجبار به سفر برده می‌شود، همان نظم خواب‌وخوراک و نوع برخورد عاطفی به‌ همان یکنواختی منزل تا جای امکان رعایت شود، به این دلیل که یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های کودک در سن زیر ۲ سال یکنواختی و نظم زندگی‌اش است و برخلاف بزرگ‌تر‌ها نیاز به هیجان و نوآوری در نوزادان وجود ندارد.

 در مورد کودکان بزرگ‌تر چگونه است؟ مثلا ۳ تا ۶ سال؟
کودکان ۳ تا ۶ سال هنوز مفهوم زمان را به درستی درک نکرده‌اند و هرگونه جدایی از والدین را ابدی فرض می‌کنند، خصوصا در سن ۲ تا ۴ سالگی این مفهوم زمان کاملا ابدی درک می‌شود، بدین معنا که وقتی والدین از کودک جدا می‌شوند، تصور می‌کند دیگر هرگز والدینش را نخواهد دید و مضطرب می‌شود بنابراین تنها گذاشتن کودکان نزد مراقب جایگزین می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به احساس اعتماد کودکان به امنیت در جهان بزند که حتی اثر آن در بزرگسالی هم ماندگار خواهد بود.

 فکر می‌کنم در مورد کودکان دبستانی دیگر این حساسیت کمتر خواهد بود. درست است؟
بله، در کودکان دبستانی که مفهوم زمان را درک کرده‌اند، از این لحاظ مساله‌ای نیست، اما مشکل این است که کودکان در دوره علیت هستند که به معنای درک روابط بین پدیده‌هاست. محققان کودکان، عدم حضور کودک در این سن را در برنامه سفر والدین تنبیهی برای خود فرض می‌کنند و از این نظر ناراحت می‌شوند. بنابراین در صورت لزوم سفر بدون فرزند، والدین باید تا جایی که ممکن است به‌صورت قابل‌درک علت سفر و همچنین علت عدم حضور فرزند را برایش توضیح دهند.

 در مورد نوجوانان چگونه باید عمل کرد؟ چون خیلی از نوجوانان اصلا مایل‌اند با خانواده سفر نروند؟
بله، همین‌طور است که البته این مساله اقتضای سنی آنهاست. به هرحال در سن نوجوانی فرزندان به درک درستی از وقایع رسیده‌اند و در صورت اطمینان از حضور مراقبی قابل‌اطمینان و مجاب کردن نوجوان برای حضور مراقب مطمئن مسافرت بدون فرزند مانعی ندارد.

اگر به هردلیل از فرزندان دور می‌شوید نیاز است آموزش‌های لازم برای مواجهه با مسائل گوناگون و شماره‌های ضروری را به آنها آموزش دهید.

 معمولا در کشور ما پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها جایگزین والدین می‌شوند. آنها باید دارای چه شرایطی باشند؟
بله، دقیقا همین‌طور است. به همین دلیل نیاز است به شرایط جسمانی و میزان آمادگی آنها نیز توجه کنید تا برایشان زحمتی ایجاد نشود. نکات اشاره‌شده به این معنا نیست که والدین هرگز زمانی را برای تفریح دونفره اختصاص ندهند، بلکه حتما برای افزایش رضایت زناشویی توصیه هم می‌شود ولی با توجه به سن کودک محدودیت زمانی را باید رعایت کنند.

 برای ایجاد روابط بهتر بین اعضای خانواده زمانی که کنار یکدیگر هستند، چه توصیه‌ای دارید؟
توصیه می‌شود به تعداد اعضای خانواده برنامه‌های دوبه‌دوی تفریحی مانند پارک و سینما یا رستوران و… (برنامه‌های چندساعته) وجود داشته باشد. به این معنا که بر فرض مثال در خانواده ۳ نفره، پدر و مادر، پدر و فرزند، مادر و فرزند، علاوه بر تفریحات دسته‌جمعی گاهی دوبه‌دو برنامه تفریحی داشته باشند.

 در زمان غیبت والدین بهتر است کودک کجا نگهداری شود؟
سوال خوبی پرسیدید. حتی‌الامکان بهتر است در خانه خودشان از کودک نگهداری شود تا تغییر محیط کمتر او را اذیت کند، به‌خصوص اگر سن کودک کم باشد این تغییر برایش خیلی سخت خواهد بود. به همین دلیل بهتر است پرستار یا مادربزرگ به خانه کودک بروند.

 آیا لزومی دارد والدین درباره سفرشان به کودک خود توضیح دهند؟ منظورم کودکانی است که سن بیشتری دارند مثل ۶ سال و بیشتر؟
بهتر است این کار انجام شود تا آنها نیز از برنامه شما خبر داشته باشند. در این صورت کمتر خودشان را مقصر می‌دانند یا فکر و خیال کمتری می‌کنند. به هر حال لازم است به آنها اطمینان بدهید دلتان برایشان بسیار تنگ می‌شود. کودکانتان را متقاعد کنید که فردی که قرار است از آنها نگهداری کند به خوبی این کار را خواهد کرد. حتی می‌توانید تاریخ سفرتان را روی تقویم یادداشت کنید تا کودک بداند چه مدت پیش او نبوده‌اید یا اینکه چند روز دیگر نزدش برمی‌گردید.

 بهتر است با کودک چند بار طی روز صحبت کنیم؟
صدای شما به کودک آرامش می‌بخشد و متوجه می‌شود او را فراموش نکرده‌اید. قطعا چند بار تماس با کودک، باعث آرامش خیال وی می‌شود. بعضی کودکان نیاز دارند هر روز تلفنی با والدین خود صحبت کنند، در حالی که بعضی دیگر ممکن است به محض شنیدن صدای والدین، متاثر شوند. باید ببینید کودک چه واکنشی نشان می‌دهد. البته امروزه با توجه به تعدد شبکه‌های اجتماعی امکان صحبت کردن از راه دور دشوار نیست.

 چه مواردی را باید قبل از سفر به کودک آموزش دهیم؟
اگر کودک در سنی است که می‌تواند بخواند، بهتر است تلفن‌های ضروری را برای او روی یک کاغذ بنویسید و در جایی مناسب قرار دهید؛ از شماره تلفن آتشنشانی گرفته تا پلیس و اورژانس. از طرف دیگر سعی کنید تمام وسایلی که ممکن است به او آسیب برساند از او دور کنید؛ وسایلی مثل سوزن، قیچی، فندک، اسپرهای حشره‌کش و… اما نکته مهم این است که به او اطمینان دهید فرد مراقب مثل خود شما نیز از او محافظت خواهد کرد. اگر برای کودکتان پرستار می‌گیرید حتما او را بشناسید تا با خیال راحت کودکتان را ترک کنید. حتما نشانی و تلفن خود را به افرادی که به آنها اطمینان دارید، بدهید تا به کودک سر بزنند چون ممکن است اتفاقی ناگهانی در خانه بیفتد. به هر حال باید همه جوانب را بسنجید و بعد این کار را انجام دهید.

 اگر کودک بعد از سفر با والدین خود رفتار خوبی نداشت و ارتباط سابق را برقرار نکرد چکار باید کرد؟
در خیلی از مواقع این اتفاق خواهد افتاد بنابراین باید پس از بازگشت از سفر انتظار هرگونه رفتاری را از کودک داشته باشید. کودکان کم‌سن‌تر گاهی اوقات به دلیل سفر والدینشان عصبانی هستند و هنگام برگشتنشان به آنها اعتنا نمی‌کنند. اگر چنین اتفاقی افتاد، با کودک رفتار عادی داشته باشید. حتما او را بغل کنید و ببوسید و حتی اگر عصبانی است، او را از خود نرانید.

 افرادی که قرار است از کودک نگهداری کنند برای سرگرمی او چکار باید بکنند؟
باید از قبل با روحیات کودک آشنا باشند و بدانند از چه مواردی بیشتر لذت می‌برد چون خیلی به آنها کمک می‌کند. در ضمن از اسباب‌بازی‌هایی که کودک به آنها وابستگی خاصی دارد استفاده کنند یا او را به مکان‌هایی که دوست دارد ببرند. نکته مهم این است که به هیچ‌وجه نباید تغییری در عادات کودک ایجاد شود، به‌خصوص در مورد برنامه غذایی و خواب او چون این تغییرات قطعا خلق‌وخوی کودک را نیز به هم می‌زند. در واقع نباید نسبت به او نه سخت گرفت و نه خیلی آسان، بلکه باید همان برنامه سابق برای او اجرا شود. کنار این کارها می‌توان بچه‌های دوستان و اقوام را که همسن و سال کودک هستند، دعوت کرد تا آنها بتوانند ساعاتی را با هم بازی کنند.

منبع: هفته نامه سلامت

گردآوری:مجله یک پارس

احتمالا می دانید که برای بچه ها نشان دادن و لذت بردن از حس خلاقانه تا چه اندازه اهمیت دارد. ولی حتی اگر آنها ایده پردازان خوبی باشند، نیاز به تعلیم و راهنمایی دراین مسیر خواهند داشت. اگر می خواهید مشوق فرزندانتان باشید و حس خلاقیت آنها را برانگیزید، این موارد را درنظر داشته باشید:

 ۱٫هرچه می گویید را در عمل انجام دهید
مربی و راهنمای بچه خود باشید. کار کردن در کنار والدین برای بچه ها بیشتر از اینکه فقط از سوی آنها راهنمایی دریافت کند، الهام بخش تر است. دراین صورت آنها می بینند که شما واقعا در موفقیت آنها شریک بوده اید و شما را به عنوان دوست خود می بینند. شاید هم چیز جدیدی یاد بگیرند. پس اگر دفعه آینده در کاری از شما کمک خواستند، به جای اینکه بگویید چه طور قطعات را تکان دهند، خودتان وارد عمل شوید و به آنها کمک کنید.

۲٫کار با دست را تشویق کنید
کار کردن با دست خیلی اهمیت دارد. این چیزی اولیه در تمایل بشر برای ساختن و بوجود آوردن است. کامپیوتر و تلفن های هوشمند را کنار بگذارید و چند ابزار در دست بگیرید. حتی اگر فقط یک چکش، سوزن و چوب در دسترس باشد، چیزی با فرزند خود بسازید. دراین صورت حتی فرزندتان را به برقراری ارتباط و قدردانی نسبت به سبک زندگی نسل های قبلی پیش از بازی های کامپیوتری و اینترنت کمک می کنید.

۳٫ از بچه هایتان بیشتر توقع داشته باشید.
ممکن است کمک بیشتر کردن به بچه برای کمک به او در موفقیتش وسوسه کننده باشد ولی ادامه این کار می تواند این پیام را القا کند که او به تنهایی قادر به انجام این کار نیست. پس به فرزندتان مسوولیت بدهید و از او بیشتر انتظار داشته باشید.  اینکه به بچه ها نقش مهمی بدهید و آن ها قادر به انجام چه کارهایی هستند ، شگفت انگیز است.

۴٫ فراهم کردن مواد اولیه برای بچه ها
کارشناسان به اهمیت ایجاد محیطی با مواد اولیه برای ترغیب خلاقیت های آنها تاکید دارند. چیزهایی همچون خاک رس، کاغذ کادو و چوب بستنی را دم دست نگه دارید. به جای روشن کردن تلویزیون برای بچه های جوان، اسباب بازی هایی که قدرت بازی تخیلی آنها را ترغیب کنند، بخرید. این کار علاوه بر تشویق حس خلاقانه، فرصتی برای برعهده گرفتن نقش جدید و تجربه کردن کار تیمی به آنها می دهد.

گردآوری:مجله یک پارس

نگاه خشم آلود و توبیخ از تنبیه های مناسب کودکان می باشند

آشنایی با تنبیه های مناسب کودکان

خانواده بیشترین تاثیر را بر شکل گیری رفتار و شخصیت کودک می گذارد. به طوری که اگر از همان ابتدای کودکی تربیت درست کودک انجام نپذیرد، کودک در نوجوانی دچار ناهنجاری هایی خواهد شد. یکی از مهم ترین اصول تربیتی تنبیه کردن کودک است وقتی که او کار نادرستی انجام می دهد. اما اینکه چگونه کودک را تنبیه کنیم بسیار مهم است.

تعریف تنبیه

تنبیه یک شوک جسمی یا روانی است که کودک را متوجه می کند و در مورد عواقب کارش به او هشدار می دهد. این هشدار به صورت های گوناگونی، همچون نگاه خشم آلود، بی اعتنایی، توبیخ، محروم کردن از گردش، بازی، مهمانی رفتن و تماشای تلویزیون و بالاخره کتک زدن و … قابل اجرا ست.

روشهای مناسب برای تنبیه کردن کودکان

۱٫ بی اعتنایی به کودک

از تنبیه های مناسب کودکان که می تواند جایگزین تنبیه بدنی شود، بی اعتنایی به کودک است. اگر کودک شما رفتاری انجام می دهد که موجب ناراحتی شما می شود، درچنین مواقعی، بی اعتنایی به او در روحیه اش تاثیر بسزایی دارد و این احساس را به او منتقل می کند که گویی، تمام درها به رویش بسته شده و هیچ راهی جز دست کشیدن از کار خلافش ندارد، پس می کوشد، از کار زشت خود دست بردارد و از والدین یا مربی اش، عذر خواهی کند. بی اعتنایی، نباید خیلی طولانی شود و زمینه آشتی را باید فراهم کرد. وگرنه بازتاب های منفی دیگری در پی خواهد داشت.

در این روش تنبیه کودکان، باید علت بی اعتنایی والدین برای کودک مشخص باشد و اگر کودک، متوجه عمل اشتباه خود شد و عذر خواست، باید عذر او راپذیرفت و در صورت امکان، به علت درک درستش، هدیه ای به او داد. البته والدین، باید توجه داشته باشند که برای هر امر جزئی، نباید از این روش استفاده کرد، زیرا این عمل، برای او عادی شده و اثرش را از می دهد.

۲٫ محروم کردن موقتی

نگذارید تنبیه کودک راهی باشد برای فرار از مسئولیت او

محروم کردن موقتی نیز از تنبیه های مناسب کودکان می باشد و یکی از جایگزین های مناسب برای تنبیه بدنی کودک است و به این صورت است که شما کودکتان را برای مدتی از فعالیتی محروم می کنید البته این محرومیت باید به گونه ای باشد که کودک شما احساس کند چیز با ارزشی را از دست داده است.

لطفا در استفاده از این روش به این نکات توجه کنید:

الف) دلایل محرومیت را برای کودک توضیح دهید: قبل از انجام هر اقدامی به کودکتان بگویید علت محروم شدن او، انجام فلان رفتار اشتباه بوده است و این محرومیت برای ترک رفتار نادرستش لازم است. البته دقت کنید که در ابتدا از این روش فقط برای یک رفتار اشتباه استفاده کنید و بعد از اصلاح آن رفتار، به سراغ رفتارهای نادرست دیگرش بروید و به یاد داشته باشید در صورت استفاده زیاد، این روش نیز مانند دیگر شیوه ها اثرش را از دست می دهد و بی نتیجه می  شود.

ب ) محل اخراج: در انتخاب محل تنبیه دقت کنید زیرا محل اخراج کودک باید جایی باشد که کودک احساس کند از چیزی محروم شده؛ مثلا برای کودکی که از هر موقعیتی استفاده می کند و به کوچه می رود، بستن در حیاط به عنوان تنبیه کار درستی نیست؛ زیرا شما همان چیزی را به او می دهید که دنبالش است. نکته بعدی این است که محل اخراج نباید تاریک و ترسناک باشد، مثلا حمام تاریک برای تنبیه کودک مناسب نیست.

ج ) مدت تنبیه: بعضی والدین برای تنبیه یک کودک دوساله مدت زمان یک ربع یا نیم ساعت را در نظر می گیرند! در حالی که باید برای هر سال، یک دقیقه تنبیه در نظر بگیرید، مثلا برای یک کودک دو ساله دو دقیقه تنبیه کافی است و برای یک کودک پنج ساله پنج دقیقه زمان مناسبی است.

د ) مقاومت: اما اگر کودک شما در مقابل تنبیه مقاومت کرد، مثلا از محل اخراج فرار کرد، به او بگویید که یک دقیقه دیگر به تنبیه‌اش افزوده می شود و مثلا به جای چهار دقیقه پنج دقیقه حق بازی ندارد. البته به یاد داشته باشید دقایق اضافی نباید بیش از سه دقیقه شود زیرا در این صورت اثرش را از دست می دهد.

۳٫ عصبانی شوید 

عصبانیت نیز از تنبیه های مناسب کودکان می باشد، در واقع بعضی از کودکان خیلی لجباز هستند به گونه ای که انجام روش های ذکر شده، تاثیری بر آن ها ندارد، در این صورت اگر شما مقداری عصبانی شوید اشکالی ندارد و همین که شما به کودکتان با قاطعیت بگویید: «دیگه دارم از دستت عصبانی می شم!» مقاومتش را در هم می شکنید.

۴٫ استفاده از پیامد های مناسب

برای کاستن از رفتار نامطلوب، ‌می توان کودک را با پیامدهای رفتارش مواجه کرد ‌برای مثال،‌ اگر کودک، سرمیز شام دیر حاضرشود،‌ شام او سرد خواهد شد. و یا اگر کودک، به اجاق گاز دست بزند،‌ پیامد آ‌ن،‌ سوختن دستش می باشد.

در برخی موارد،‌ پیامدها ممکن است که به کودک آسیبی جدی وارد آورد و یا اینکه آن عمل،‌ پیامدی به دنبال نداشته باشد؛ مثلا اگر کودک بخواهد شیئی فلزی را داخل پریز برق کند پیامد طبیعی این کار،‌بسیار خطرناک است.

۵٫ از کودک رفع مسئولیت نکنید

نگذارید تنبیه کودک راهی باشد برای فرار از مسئولیت. مثلا اگر او در حین جمع کردن اسباب بازی هایش، کار بدی انجام داد، او را تنبیه کنید و دوباره بعد از تنبیه او را مجبور کنید کارش را ادامه دهد؛ زیرا ممکن است او یاد بگیرد برای فرار از مسئولیت کار بدی انجام دهد تا تنبیه شود و در حین تنبیه استراحت کند.

۶٫ تصحیح رفتار اشتباه

فرستادن کودک به اتاق تنهایی،‌ روش موثری است که می تواند جایگزین تنبیه بدنی شود

از دیگر تنبیه های مناسب کودکان تصحیح رفتار اشتباه است. انجام این روش به این صورت است که شما از پیامدهای طبیعی برای از بین بردن رفتار اشتباه کودکان استفاده می کنید.

مثلا برای کودکی که روی دیوار نقاشی می کند، این روش می تواند مفید باشد به این صورت که شما از کودک می خواهید قسمت نقاشی شده را با دستمال تمیز کند و اگر او انجام این کار را بلد نیست به او آموزش دهید و در صورت مقاومت دستانش را بگیرید و او را مجبور به تمیز کردن دیوار کنید.

۷٫ تمرین رفتار مثبت

حتما شما هم به خاطر دارید هنگامی که در مدرسه کلمه ای را غلط می نوشتیم، معلم مجبورمان می کرد مثلا املای درست آن کلمه را ده بار بنویسیم، انجام این روش هم به همین صورت است مثل تمیز کردن دیوار که کودک مجبور می شود قسمت دیگری از آن را نیز تمیز کند یا مثلا اگرتمام اتاقش را نامرتب کرد از او بخواهید علاوه بر اتاقش قسمت دیگری از خانه را هم مرتب کند.

۸٫ فرستادن کودک به اتاق تنهایی

فرستادن کودک به اتاق تنهایی،‌ روش موثری است که می تواند جایگزین داد کشیدن، ‌بد و بیراه گفتن،‌ تهدید کردن و کتک زدن او باشد. این روش،‌ همچنین ازعصبانیت شما جلوگیری می کند. با این اقدام،‌ کودک رادقایقی به اتاقی آرام می فرستید تا در آنجا تنها باشد. دراین مدت او از جمع دیگران خارج شده و برای مدتی نمی تواند بازی و تفریح کند. محروم شدن از فعالیت،‌ نوعی مجازات است.

این اقدام از آن جهت موثر است که بچه ها آن را دوست ندارند. همچنین بیشترین اثربخشی را بر کودکان دو تا دوازده ساله دارد. اجرای این روش در آغاز ممکن است که با دشواری هایی همراه باشد.بعضی از بچه ها شما را در آغاز با فریادها یا گریه های بلند ناراحت می کنند، ‌بنابر این باید آمادگی کامل داشته باشید. (به هیچ وجه کودک را داخل اتاق تاریک نفرستید)

۹٫ عتاب و تهدید

تهدید نباید به گونه ای باشد که باعث ایجاد اضطراب شدید در کودک شود

تهدید از روش هایی است که می توان از آن به جای تنبیه استفاده کرد. اساس تهدید،‌ بر ترساندن کودک از وقوع امری است که از آن بیم دارد. البته باید توجه داشت که امکان عملی کردن تهدید ها در مواقع ضروری وجود داشته باشد و باید از تهدید های ظاهری جدا پرهیز کرد.برای مثال،‌ مادر وحید برای شلوغ کردن و حرف گوش نکردن او راتهدید کرد که اگر به این کارهایت ادامه دهی به پدرت خواهم گفت.

تذکر :

تهدید نباید به گونه ای باشد که باعث ایجاد اضطراب شدید در کودک شود؛‌ برای همین، به هیچ وجه نباید از تهدید هایی همچون: تهدید به تنبیه بدنی، ‌بیرون کردن از منزل و… استفاده کرد.

به این نکته نیز توجه داشته باشیم که هر چند تهدید ممکن است به عنوان عامل بازدارنده،‌ کودک را از ارتکاب کارهای زشت باز دارد،‌ اما معمولا انگیزه های درونی او را تغییر نمی دهد و به اصلاح درونی رفتار نمی انجامد؛ برای همین بقیه روش های ذکر شده، براین روش تقدم دارد.

شرایطی که باید در تنبیه رعایت شود:

• به مراتب تنبیه توجه داشته باشید

تنبیه باید از مرحله ضعیف آغاز شود و اگر مؤثر نیفتاد، می توان از مرحله بعد استفاده کرد؛ برای مثال، جایی که با تنبیه غیر بدنی مشکل حل می شود، استفاده از تنبیه بدنی، هم خطرناک و هم لغو است و یا اگر با یک نگاه خشم آلود، کودک آگاه می شود،‌نباید از کنایه و پرخاش استفاده کرد.

• تنبیه را با شرایط سنی کودک تطبیق دهید

تنبیه باید با توجه به سن کودک اعمال شود. درهرمقطع سنی برخی رفتارهای کودک طبیعی است که والدین باید از کنار آنها گذشته و با به کار گیری روش های درست، آن مرحله را پشت سربگذارند، و تنبیه در این موارد نه تنها سازنده نمی باشد بلکه نقشی خراب کننده نیز دارد.

کودکان یک تا سه ساله خوشحال از آزادی تازه به دست آمده،‌می خواهند هر کاری را خودشان انجام دهند،‌ و جان کلام آنها این است که «خودم انجام می دهم». بنابراین باید به آنها اجازه دهیم تا کاری را که می توانند، انجام دهند. درباره این کودکان به جای گفتن «نه»، «نمی توانی»،‌«دست نزن» و… می توان از روش های پیشگیرانه ای همچون پرت کردن حواس ،‌جایگزینی و امکان انتخاب دادن بهره گرفت.

در این مرحله والدین باید با درک درست از موقعیت کودک، ضمن تشویق او اجازه دهند تا خودش کارهایش را انجام داده و احساس استقلال در او شکل گیرد. اما اگر همواره با خواسته های او مخالفت شود و او خود را درفعالیت هایش ناموفق ببیند،‌احساس بی کفایتی و شرم خواهد کرد. اگر کودک این مرحله را به درستی بگذراند در آینده فردی خوش بین همراه با حسن نیت و اراده قوی خواهد شد.

یکی از ویژگی های کودکان سه تا شش سال، کنجکاوی درباره دنیایی است که در آن زندگی می کنند. مخلوط کردن شکر با نمک، برای کودک چهارساله ای که می خواهد بر دامنه اطلاعاتش بیفزاید هرگز کار عجیبی نیست. نقاشی کردن روی دیوارها برای یک کودک پنج ساله، اقدامی بی نظیر برای تزیین اتاق به شمار می آید. بازکردن اشیا و لوازم برای اطلاع از چگونگی کار آنها، یکی از فعالیت های مورد علاقه کودکان پیش دبستانی است.

کار مورد علاقه بچه های این سن و سال،‌ کند و کاو است. اگر به این کودکان بر چسب «خود خواه» و «بی ملاحظه»‌بزنیم، بعید نیست که در آینده همین گونه شوند. کودکان در این سن به بازی علاقه فراوان دارند. شیطنت و بازی گوشی کودکان را در این سن نباید دلیل بی ادبی آنان دانست و در صدد تنبیه آنها برآمد،‌ بلکه تنها باید کوشید این رفتارها به آنها صدمه ای نزند و آن را هدایت کرد.

رسول خدا فرموده است:«بازی گوشی و شیطنت بچه در دوران کودکی،نشان دهنده فزونی عقل او در بزرگسالی است. »

• از تنبیه در کنار تشویق استفاده کنید

در صورتی که تنبیه موثر بود و کودک رفتارش را اصلاح کرد، برای او هدیه بخرید

مربیان می گویند: رشد انسان در گرو بیم وامید است. تنبیه بدون تشویق و تشویق بدون تنبیه، خطرآفرین است. از هردو، باید به طور متعادل،‌استفاده شود.

• در تنبیه زیاده روی نکنید

تنبیه،‌ عامل رشد نیست و به کودک رفتار درست را نمی آموزد، بلکه فقط بازدارنده از خلاف است و از روی ناچاری و به عنوان آخرین عامل تربیتی، از آن استفاده می شود؛ برای همین تا حد امکان باید بکوشیم ازتنبیه استفاده نکنیم علاوه بر آثار مخرب آن، از اثرش نیز می کاهد.

هر اقدامی اگر هم مؤثر باشد،‌ با استفاده بیش از حد، اثرش را از دست می دهد. مادر برای هر کار اشتباه وحید، او رابه داخل اتاقش می فرستاد. بعد ازمدتی متوجه شدکه وحید به راحتی کار بدش را انجام می دهد و قبل از آنکه حتی به او بگویند، به اتاقش می رود.

• تنبیه را به تعویق نیندازید

اگر قصد تنبیه کودکتان را دارید،‌ درست پس از رفتارناپسندش، این کار را انجام دهید،‌ زیرا رفتار انسان را پیامد های بدون وقفه، کنترل می کند (که این پیامدها می توانند مثبت یا منفی باشند)،‌ پس صبر کنید تا «بابا بیاد خونه»! هر تنبیهی اثرش را باگذشت زمان از دست می دهد و ممکن است کودک نتواند ارتباط تنبیه با عمل ناپسندش رادرک کند.

• ثابت قدم باشید و هماهنگی خود را حفظ کنید

تنبیه مؤثر، نه تنها یک تنبیه بدون وقفه است،‌ بلکه تنبیهی است که برای کودک قابل پیش بینی باشد. تنبیه باید در تمام مواردی که آن رفتار ناپسند سرمی زند انجام شود. اگر به کودکتان گفته اید که در صورت پرت کردن عروسکش،‌ آن را از او خواهید گرفت، پس از هربار پرت کردن به وعده خود عمل کنید تا همیشه منتظر پیامدهای رفتار ناپسند خود باشد.

علاوه بر ثبات، والدین باید درامر تربیت با یکدیگر هماهنگ باشند. مثلا مادر با دیدن چهره ماژیکی وحید شروع کرد به دعوا کردنش، اما پدرتا وحید رادید، صدای خنده اش بلند شد! اختلاف والدین درامر تربیت، کودک را دچار تعارض می کند.

• برای اصلاح رفتار به کودک فرصت دهید

هدف از تنبیه،‌ اصلاح رفتار کودک است،‌ پس باید به او فرصت دهید تا آموخته هایش رانشان دهد. اگر تنبیه طول بکشد ممکن است کودک فرصت پیدا نکند که رفتار خود را اصلاح کند.

وقتی کودک برای چندمین بار دیر به خانه می آید، ممکن است عصبانی شوید و برای یک ماه اجازه بیرون رفتن از خانه را به او ندهید. در این یک ماه او نمی تواند نشان دهد،‌ که زود برگشتن به خانه را آموخته است و آنقدر از این تنبیه می رنجد که پنهانی ازخانه خارج می شود. اما اگر تنبیه او چنین بود که می بایست برای دو روز، بلافاصله پس از تعطیل شدن از مدرسه به خانه می آمد، روز سوم فرصت می داشت تا اصلاح رفتار خود رانشان دهد و ظرف یک ماه اعتماد شما راجلب کند.

• تنبیهی را انتخاب کنید که رفتار نامناسب کودک را کاهش دهد

تنبیه، هنگامی مؤثر است که بروز رفتار نامناسب را کاهش دهد؛ برای مثال،‌مادر علی، او را به خاطر کتک زدن خواهرش به اتاقش فرستاد. او در آنجا با اسباب بازی هایش مشغول بازی شد. وقتی مادر گفت که می توانی از اتاق خارج شوی درحال تماشای کارتون مورد علاقه اش بود. او حتی فراموش کرده بود که تنبیه شده است.

• در هنگام عصبانیت کودک را تنبیه نکنید

تنبیه فقط در صورتی کارساز است که به منظور آگاه کردن کودک و خاموش سازی رفتار نامناسب او انجام شود؛ نه با هدف خالی کردن عقده قلبی، زیرا در این صورت کودک، خود را قربانی خشم والدین می داند و تنبیه،‌ اثر تربیتی خود را از دست خواهد داد. پس تنبیه باید زمانی انجام شود که خشم والدین فروکش کرده است.

• به شخصیت کودک توهین نکنید

هدف تنبیه، آن است که کودک از بدی دور شود. بنابراین، شخصیت انسانی او نباید مورد اهانت قرار گرفته و خرد شود. پدر و مادر هنگام تنبیه کودک متخلف، نباید او را سرزنش کنند، بلکه باید کار زشت و ناپسند او را مورد سرزنش قرار دهند.

آثار مخرب تنبیه بدنی

کودکی که زیاد کتک می خورد در بزرگسالی احساس حقارت می کند

کارشناسان تعلیم و تربیت برای تنبیه بدنی آثار مخرب فراوانی ذکر کرده اند که هر یک از آنها به تنهایی می تواند تأثیر بسزایی در روحیه و شخصیت آینده کودک ما داشته باشد و انگیزه ای باشد که والدین به هیچ عنوان از تنبیه بدنی برای کودک خود استفاده نکنند.

اضطراب: تنبیه بدنی باعث می شود کودک دائم مضطرب باشد زیرا همواره احساس می کند بر اثر عمل مشابهی دوباره و به ویژه در حضور دیگران تنبیه خواهد شد، این اضطراب مانع از پیشرفت شده و زمینه ایجاد اختلالات روانی را ایجاد می کند.

از بین رفتن اعتماد به نفس: کودکی که به طور دائم تنبیه بدنی می شود به خاطر ضعف عملکرد و ناتوانی در انجام کارهایش به تدریج اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و احساس بی کفایتی کرده و شهامت انجام کارهای بزرگ را ندارد.

احساس حقارت: کودک یا نوجوانی که کتک می خورد، شخصیتش تحقیر شده و به مرور زمان، عزت نفس خود را از دست می دهد و به این باور می رسد که ارزشی ندارد و در این صورت است که هرکار خلافی را به راحتی انجام می دهد.

روحیه زورگویی: تنبیه بدنی به کودک یاد می دهد که می تواند دیگران را کتک زده و از این طریق به خواسته هایش برسد. از این پس او هم به ضعیف تر از خود زور می گوید و آنان را کتک می زند.

دروغ گویی: یکی از علت های دروغ گویی کودکان، ترس از مجازات است. تنبیه بدنی باعث می شود کودک برای فرار از مجازات، به دروغ گویی متوسل شده، به مرور زمان این رفتار در او تثبیت شود.

به دل گرفتن کینه تنبیه کننده: تنبیه مداوم کودک باعث می شود کینه تنبیه کننده را به دل گرفته و در آینده به شکل های گوناگون از تنبیه کننده، انتقام بگیرد. همچنین باید توجه داشت، کودکان زیر ۵ سال، معنای تنبیه را به درستی نفهمیده و از آن دشمنی، عدم امنیت و خطر برداشت می کنند.

منابع:
khorasannews.com

گردآوری:مجله یک پارس

پیش از این، خانواده‌ها به طور معمول تعداد زیادی فرزند داشتند. به طوری که هر کس حداقل ۳- ۴ خواهر و برادر داشت و در مواردی حتی خیلی بیشتر. اما رفته‌رفته، خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندان کم‌تری داشته باشند. در واقع به نظر می‌رسد این تغییر اجتناب‌ناپذیر باشد.

در زندگی امروز، در بسیاری از خانواده‌ها، پدر ساعات زیادی از روز را بیرون از خانه می‌گذراند و مادر هم، یا خود شاغل است، یا مشغولیتی چون درس دارد. به علاوه در دوران گذشته، معمولا خانواده‌ها دور هم زندگی می‌کردند،‌ مادربزرگ و پدربزرگ و خاله و دایی و … بنابراین همیشه بزرگ‌تری برای مراقبت از بچه‌ها بود و لازم نبود پدر و مادر خودشان، تمام مسئولیت‌های مراقبت از فرزند را بر عهده بگیرند. در آن شرایط،‌ آن‌ها از کمک و حمایت دیگران برخوردار بودند اما در زندگی امروز، والدین دست تنها باید فرزند خود را بزرگ کنند.

علاوه بر این،‌ هزینه‌های زندگی امروز خیلی بیشتر شده است. امکانات فراوانی به بازار آمده و بچه‌ها را نمی‌توان با یک توپ پلاستیکی یا عروسک پارچه‌ای قانع کرد. کتاب‌ها، ‌رایانه‌ها، اینترنت، بازی‌های رایانه‌ای، ایکس‌باکس، انواع و اقسام کلاس‌های آموزشی و ….. همه و همه هزینه هنگفتی دارند. همچنین حساسیت خانواده‌ها در مورد شیوه تربیت فرزندان بالاتر رفته است. خانواده‌ها حالا کم‌تر اجازه می‌دهند فرزندشان وقتش را به بازی در کوچه‌ها بگذراند و اهمیت بیشتری به مراحل رشدی او می‌دهند.

حرف‌ها و باورهای عمومی
بسیاری می‌گویند بچه‌هایی که خواهر و برادری در خانه ندارند، ‌دچار مشکلات رفتاری می‌شوند. آن‌ها همیشه تنها هستند و افسرده‌اند. هیچکس را ندارند که با او بازی و درددل کنند و در آینده هم همیشه تنها خواهند ماند. حتی بسیاری به نوه‌ها هم فکر می‌کنند که ممکن است دیگر خاله و دایی و عمه و عمویی نداشته باشند. اما این حرف‌ها چه‌قدر درست هستند؟ واقعا تک‌فرزندها سالم بار نمی‌آیند؟ در اطرافتان خانواده یا فردی را می‌شناسید که تجربه تک‌فرزندی داشته باشد؟ به نظرتان با بقیه متفاوت است؟

مهارت‌های اجتماعی
در واقع یکی از نگرانی‌های مهم در مورد کودکان تک‌فرزند این است که آن‌ها چه‌طور مهارت‌های اجتماعی لازم برای زندگی را می‌آموزند و چه‌طور هوش هیجانی خود را پرورش مي‌دهند. آ‌ن‌‌ها، همبازی در خانه ندارند. با کسی دعوایشان نمی‌شود. اسباب‌بازی‌ها، شیرینی‌ها و هدیه‌ها را مجبور نیستند با کسی قسمت کنند. کسی وسایلشان را بی‌اجازه برنمی‌دارد و موقعیتی پیش نمی‌آید که مجبور شوند برای حفظ حریم خود یا دفاع از حرف خود،‌ دعوا کنند. همچنین،‌ کسی نیست که با او بر سر جلب توجه والدین رقابت کنند و خلاصه، بسیاری از تجربیاتی را که کودکان با خواهر و برادرهای خود دارند، نخواهند داشت. همین امر می‌تواند باعث شود که مهارت‌های اجتماعی آن‌ها به خوبی رشد پیدا نکند. وقتی مطالعه‌ای بر روی کودکان ۵ ساله نشان داد که تک‌فرزندها در مقایسه با بچه‌هایی که خواهر و برادر دارند،‌ مهارت‌های اجتماعی ضعیف‌تری دارند، ‌این نگرانی‌ها بیشتر شد. اما بعد،‌ محققین نشان دادند که بعد از ورود به مدرسه، ‌این تفاوت از بین می‌رود و بچه‌های تک‌فرزند خیلی زود در مهارت‌های اجتماعی، به بقیه می‌رسند و دیگر تفاوتی با آن‌ها ندارند. بنابراین می‌توان گفت مهارت‌های اجتماعی، در حقیقت فرایندی است که داشتن خواهر و برادر فقط باعث تسریع این فرایند می‌شود.

خودتان این فرایند را تسریع کنید
اگر نمی‌خواهید در همین حد هم فرزندتان منتظر مهارت‌های اجتماعی بماند، بهتر است دوستان و اقوامی در اطراف خود داشته باشید که فرزندان هم‌سن فرزند شما دارند. با خانواده‌های دارای فرزند، بیشتر رفت و‌ آمد کنید و به فرزندان اجازه بدهید تجربیاتی را که معمولا کودکان با خواهر و برادرهایشان دارند، با فرزندان دوستان و آشنایان مورد اطمینان شما،‌ تجربه کند. مهد کودک و فضای بازی پارک‌ها هم موقعیتی مناسب برای یادگیری این مهارت‌ها خواهد بود. سعی کنید او را هدایت کنید تا ارتباطات بهتری داشته باشد. بی‌جهت از او حمایت نکنید و بگذارید یاد بگیرد مشکلاتش را با دیگران به بهترین نحو حل کند. در مورد مشکلات در ارتباط با آدم‌ها با او صحبت کنید و به او یاد بدهید در مورد خواسته‌ها و احساساتش حرف بزند و از جمله‌ها و کلمات برای برقراری ارتباط خوب و موثر با دیگران استفاده کند. خودتان هم همین کار را انجام بدهید و در مورد احساسات و تجربه‌هایتان در ارتباط با دیگران در خانه حرف بزنید.

زودتر بزرگ شدن
یکی از مسائلی که در ارتباط با تک‌فرزندها عنوان می‌شود، ‌این است که تک‌فرزندها، همیشه در خانه‌ای هستند که با دو بزرگسال به سر می‌برند. بنابراین، ‌همیشه با مسائلی روبرو هستند که به بزرگ‌ترها مربوط است. همین امر باعث می‌شود که زودتر بزرگ شوند و زودتر به بلوغ فکری برسند. آن‌ها معمولا مهارت‌های رفتاری و کلامی بالایی دارند، ‌با بزرگ‌ترها خوب رابطه برقرار می‌‌کنند، در حدی که تعجب و تحسین همه را برمی‌انگیزند و در آينده هم زودتر وارد بازار کار و کسب درآمد می‌شوند و از پس مشکلات مربوط به دوران بزرگسالی به خوبی برمی‌آیند.

همه این‌ها اتفاقات خوبی است، ‌اما مراقب باشید که فرزندتان از تجربیات کودکی مربوط به سن و سالی که در آن قرار دارد محروم نشود. او باید دوران رشد طبیعی خود را طی کند تا در آینده دچار مشکل نشود. بنابراین، او را درگیر مسائل خود نکنید. حواستان به سنش باشد و متناسب با سن او هم برنامه‌هایی در خانواده داشته باشید. او را تنها همدم خود قرار ندهید که همه مشکلات را با او در میان بگذارید و نگذارید از سنین پایین درگیر مسائل دوران بزرگسالی شود. این که همه مشکلات را به او بگویید، در سنین پایین،‌ ممکن است باعث احساس اضطراب در او شود. او می‌فهمد مشکل و ناراحتی وجود دارد که او نمي‌تواند آن را حل کند. حتی ممکن است احساس گناه کند. استرس می‌تواند به او آسیب بزند. بنابراین، برای حرف‌های سنگین و استرس‌های روزمره، گوش دیگری پیدا کنید.

منبع: ninisite.com

گردآوری:مجله یک پارس

بازی های مشارکتی معمولا هدفمند هستند و کودکان با هدفی خاص وارد بازی می شوند

 شاید در نگاه کلی فقط بازی به نظر برسند، اما بازی کردن، یکی از راهکارهای مهم تربیت جسم، روان و ارتباط با اجتماع است. با بزرگ تر شدن بچه ها، بازی ها شکل بیرونی و مشارکتی به خود می گیرد. البته این قانونی نبوده و در کودکان مختلف و در سنین مختلف الگوهای خودش را دارد.

 این ۱۱ بازی را به خاطر بسپارید
تماشاچی
وقتی با فرزند بزرگتر یا کوچکتر خودتان بازی می کنید، فرزند دیگر ایستاده و شما را تماشا می کند. گاهی با وجود اینکه می خواهید او را وارد بازی کنید، قبول نمی کند. این نوع نظاره گر بودن، تمرکز، بازی سازی در ذهن و همراهی اما در سکوت و بدون تحرک را به همراه دارد.

بازی های انفرادی
گاهی بچه ها دوست دارند به تنهایی بازی کرده و شریکی برای بازی شان نداشته باشند. در این شرایط باید آنها را آزاد گذاشت تا خلوتی برای خودشان داشته باشند.

بازی های غیرهدفمند
در سن زیر یک سال، بعضی بازی های کودکانه بدون هدف و فقط به شکل جسته و گریخته است، چهاردست و پا رفتن به جهت های مختلف، برداشتن اشیاء بدون هدف مشخص، نگاه کردن به اشیاء و… از این نوع بازی هاست. والدین باید کودک را در این مسیر فقط همراهی کنند.

بازی های همپا یا هماهنگ
اگر شما و فرزندتان، فرزندتان و خواهر یا برادرش، فرزندتان و همسالانش وارد بازی ای شوید که کاری را پا به پای هم انجام داده و به هدف برسانید، بازی همپا یا هماهنگ انجام داده اید. این نوع بازی ها کلید ورود و برقراری ارتباط درست با اجتماع است.

بازی های ارتباطی
وقتی همراه فرزندتان به پارک می روید، ممکن است با همسالان و یا حتی شما وارد بازی شود، اما این بازی ممکن است بخشی شخصی و بخشی ارتباطی باشد. به این ترتیب در این بازی ها به دنبال فرزندتان با شما یا همسالانش نباشید. به این دلیل که این نوع بازی ها در اثر معاشرت موقت اتفاق می افتد.

بازی های رقابتی، عملکردی کودک را ساخته و تقویت می کنند

بازی های مشارکتی
بازی های مشارکتی معمولا هدفمند هستند و کودکان با هدفی خاص وارد بازی می شوند. این بازی می تواند با همسالان، خواهر یا برادر و والدین انجام شود. برای مثال یکی از اهداف آنها می تواند برنده شدن در بازی و ارضای حس برتری طلبی باشد.

پنج بازی در گروه بازی های عمومی

بازی های مفهومی
نقاشی، خط، موسیقی، نوشتن و… به طور کلی فعالیت های هنری در این گروه قرار دارند. کودک می تواند این بازی- هنرها را به تنهایی، همراه همسالان یا والدین انجام دهد.

بازی های فیزیکی
طبیعی است که اولین اثر آن بالا بردن توان جسمی کودک و تناسب اندام اوست. همراه با آن، سلامت روان کودک نیز سلامت و ساختار سالم خود را پیدا خواهدکرد. این بازی- ورزش ها نیز در منزل و بیرون از آن امکان پذیر است.

بازی های ساختاری
ساختن یک سازه با لگو، چوب، قطعات فلزی و…؛ درست کردن یک وسیله بازی طبق طرح؛ خلاقیت در طراحی یک بازی و… همگی از بازی های ساختاری هستند. این بازی ها که به راحتی در منزل قابل انجام است، از بازی های مهم برای تقویت خلاقیت کودک هستند.

بازی های تخیلی
هر نوع بازی که بتواند رویاپردازی، خلاقیت در داستان سرایی، تصویرسازی ذهنی و مهارت حل مساله را در کودک تقویت کند، در این گروه جای می گیرد. اجرای تئاتر عروسکی در منزل، قصه پردازی از طریق نوشتن، قصه گویی برای والدین و… باعث تقویت این مهارت کودک می شوند.

بازی های رقابتی
این بازی های مهارت فکری- عملکردی کودک را ساخته و تقویت می کنند. در این بازی ها کودک باید مشارکت، رقابت سالم، احترام به قوانین و… را یاد بگیرد. بسیاری از بازی های فکری ای که در منزل قابل انجام بوده، دارای این ویژگی هستند. ورزش های گروهی نیز در این گروه تقسیم بندی می شوند.

 نقش والدین در هدایت کودک برای انتخاب و انجام بازی بسیار مهم است

نقش کلیدی والدین در بازی
نقش والدین در هدایت کودک برای انتخاب و انجام بازی بسیار مهم است. این نکته ها را به خاطر داشته باشید:

• خرید وسایل بازی هیجان انگیز برای کودک و تحریک و تشویق او برای بازی با آنها

• برنامه ریزی برای بازی در خانه یا بیرون از آن در روز تعطیل

• طراحی بازی های جدید برای تقویت مهارت های مختلف کودک در سنین مختلف

منبع: ۶o7.hamshahrilinks.org

گردآوری:مجله یک پارس

گردآوری:مجله یک پارس

معمولا کودکان به خوابیدن در کنار والدین خود عادت کرده‌اند و به همین دلیل تغییر مکان خواب یکی از بزرگ‌ترین معضلات پرتنش بسیاری از والدین و فرزندان است.

اغلب این جدایی با مقاومت کودک و اصرار والدین روبه‌رو شده و منجر به بروز رفتارهای نامطلوب می‌شود. گاهی اوقات در این جدال، برخی از والدین مستاصل می‌شوند و برای رهایی از ناراحتی، در مقابل کودک کوتاه می‌آیند و او را در تمایلاتش برای خوابیدن کنار آنها آزاد می‌گذارند و احساس می‌کنند شاید این‌کار به نفع کودک باشد، در حالی که روان‌شناسان معتقدند حضورکودک تا سن سه‌ سالگی در کنار والدین جایز است و از آن زمان به بعد با توجه به شرایط روحی و خلقی کودک و رعایت اصول و نکات تربیتی خاصی باید مقدمات تنها خوابیدن کودک را مهیا کرد.

جدایی رختخواب کودک همگام با اصولی است که گام‌به‌گام به ذکر آن می‌پردازیم:
۱ـ ارتباط عاطفی صمیمی و محبت‌آمیز مقدمه جداکردن اتاق خواب کودک است. در طول روز با کودک خود ارتباط کلامی برقرار کنید و در بازی‌های کودکانه او شرکت کنید و حتی می‌توانید بخشی از بازی را به «خاله‌بازی»‌هایی اختصاص دهید که کودک یا شما، نقش فرزندی را بازی می‌کنید که قرار است شب‌ها به تنهایی در اتاق خواب بخوابد. حتی می‌توانید در این زمینه قصه‌هایی را برای کودکتان تعریف کنید که قهرمان قصه با شجاعت و به میل خود حاضر به تنها خوابیدن است. تعریف داستان‌هایی در این مورد، زمینه پذیرش این موضوع را در کودک بالا می‌برد.

۲ـ اتاق خواب کودک را به محل خوشایندی برای او تبدیل کنید؛ این اتاق باید متفاوت از سایر اتاق‌های منزل باشد. در آذین‌بندی اتاق، از وسایل و اسباب بازی‌های مورد علاقه کودک استفاده کنید. تزئین شاد و کودکانه اتاق، احساس مالکیت بیشتری را به کودک القا می‌کند؛ با چسباندن عکس کودک بر در اتاق، این حس را تقویت کنید. بهتر است تزئین اتاق با همکاری و طبق سلیقه خود کودک انجام شود.

۳ـ امنیت فضای اتاق خواب کودک را با قرار دادن چراغ خواب کودکانه و همچنین شلوغ نکردن فضای اتاق تضمین کنید، چه بسا ممکن است در نخستین شب‌ها یا حتی در شب‌های دیگر، کودک به خاطر ترس یا دیدن کابوس، مجبور به ترک اتاق خود شود، در این صورت چیدمان نامرتب و بی‌نظم ممکن است خروج ایمن او از اتاق را تهدید کند.

گردآوری:مجله یک پارس

کودکان اغلب از ۳ سالگی درگیر کابوس های شبانه می شوند

 کابوس همان قدر که برای والدین آزار دهنده است، برای کودکان نیز آزار دهنده است. آیا می‌خواهید بدانید که چه چیزی کودک شما را در شب بیدار نگه می‌دارد؟ ما از کارشناسان‌ خود خواستیم تا رایج‌ترین کابوس‌هایی را که کودکان می‌بینند، به ما معرفی کنند.

حمله حیوانات
شیر، ببر و خرس، مار و کوسه! کودکان این حیوانات وحشی را در خواب‌هایشان می‌بینند. این‌ها همان حیواناتی هستند که در کتاب‌های داستان کودکان یافت می‌شوند. آنها این موجودات را نماد بدی‌ها می‌دانند که بر خواب‌هایشان نیز تاثیر می‌گذارد.

رها شدن توسط والدین
تعجب نکنید اگر کودکتان از ترس رها شدن و تنها ماندن از خواب بیدار شد. این ترس بیشتر در اولین روز مدرسه رخ می‌دهد.

روح
روح در خواب کودکان تجسم چیزی است که آنها در بیداری از آن می‌ترسند. به عنوان مثال ممکن است معلم یا والدین کودک به خاطر اشتباهی بر سر کودک فریاد کشیده باشند که این ترس تبدیل به یک روح در خوابش می‌شود.

خورده شدن
داستان‌های کودکان که همیشه در آنها یک حیوان خبیث مانند گرگ وجود دارد می‌توانند منجر به چنین کابوس‌هایی شوند. کودکان می‌دانند که کوچک‌اند و فکر می‌کنند که ممکن است در دنیای به این بزرگی، خورده شوند.

گم شدن
ریشه این کابوس، واضح است. کودکان همیشه باید در جاهای شلوع مانند پاساژ یا پارک، دست والدین خود را بگیرند. همان‌قدر که ما از گم شدن فرزندانمان در این مکان‌ها می‌ترسیم، آنها نیز همین احساس را دارند.

 کابوس ها در سنین ۶-۴ سالگی به اوج خود می رسد

دزدیده شدن
این کابوس زمانی رخ می‌دهد که کودکان احساس تنهایی و درماندگی می‌کنند که می‌تواند دلیل آن یک دعوای والدین یا یک نگرانی باشد. تغییر شرایط نیز بر آن موثر است: «مامان دوباره به سر کار باز می‌گردد، من باید به مدرسه بروم یا با ورود فرزند دیگر، والدین به من توجهی نخواهند کرد.»

حضور اسباب‌بازی‌ها در دنیای واقعی
هنگامی که کودکان در کابوس‌هایشان می‌بینند که اسباب‌بازی‌هایشان بزرگ و تبدیل به یک شیطان شده‌اند، نشان دهنده این است که شخصی در زندگی واقعی آنها عملی دور از انتظار انجام داده است. در این شرایط آنها گیج می‌شوند و می‌ترسند.

تعقیب
کابوس تعقیب نشان دهنده این است که کودک می‌خواهد از شرایط نامطلوب و استرس‌زا فرار کند.

ناتوانی در حرکت
آیا چیزی برای کودکان از این ترسناک وجود دارد که نتوانند تکان بخورند یا قادر به انجام کاری نباشند؟ این کابوس ریشه در حس مستقل بودن کودکان دارد. هنگامی که آنها بزرگ‌تر می‌شوند، تمایل دارند آزادانه‌تر عمل کنند و اگر این حس مستقل بودن را در زندگی واقعی به دست نیاورند، کابوس آن را در خواب خواهند دید.

منبع: niniban.com

گردآوری:مجله یک پارس

آزمون ترسیم آدمک یکی از آسانترین ، عملی ترین وجهانی ترین آزمونهای تصویری است.

آزمون ترسیم آدمک یکی از آسانترین ، عملی ترین وجهانی ترین آزمونهای تصویری است. این آزمون به وسیله عده زیادی کد گذاری شده است که مهمترین آنها کار خانم آمریکائی فلورانس گودینافFlorence Goodenoughاست که در سال ۱۹۲۰ در ایالت نیوجرسی آمریکا روی چهار هزار کودک آنرا آزمایش نمود . در فرانسه نیز دکتر فای(Fay) در این زمینه کار کرده است.

هدف:
مهمترین هدف آزمون ، تعیین درجه هوشمندی سن عقلی و بهره هوشی کودک است . همچنین این آزمون را زمانی به کار می بریم که آزمونهای هوشی دیگر مقدور نیست و می خواهیم هر چه سریعتر درباره درجه هوشی کودک به نتیجه برسیم . علاوه بر این ، اطفالی که زبان نمی دانند و قادر به سخن گفتن نیستند بهترین ابزار سنجش این آزمون می باشند.

دستور اجرا:
اجرای آزمون ساده است . به کودک گفته می شود:” یک آدم ترسیم کن و هر چه می توانی آنرا زیبا و خوب بکِش ” ، اضافه می نمائیم زمان این کار هر چقدر طول بکشد اشکالی ندارد.

نکاتی که در عمل و ارزیابی باید رعایت کرد:
۱- برای ترسیم بهتراست یک مداد سیاه یا یک خودکار راحت و روان دراختیار کودک بگذاریم . با مداد رنگی به دشواری می توان رسم کرد و اجزاء را تشخیص داد.

۲- اگر نقاشی با مداد رنگی کشیده شود ، شرایط دیگری برای ارزیابی لازم است که باید رعایت شود.

۳- کاغذ برای رسم نقاشی کودک باید حداقل ۳۰ × ۲۱ باشد.

۴- اجازه بدهید کودک چند تصویر بکشد ، سپس بهترین و کاملترین را برای نمره گذاری انتخاب کنید.

۵- اگر نتایج چند بار کشیدن آدمک با یکدیگر فرق داشت نشان ناراحتی های دیگری در کودک است که باید به متخصص مسائل روانی یا روان درمانی مراجعه کرد.

روش نمره گذاری:
الف: برای هر یک ازاجزا آدمک در صورتی که توسط کودک ترسیم شده باشد یک نمره منظور فرمائید. به شرح ذیل:

۱- سر وجود داشته باشد .

۲- پا کشیده شده باشد .

۳- دست کشیده شده باشد .( یک یا هر دو دست)

۴- بدن کشیده شده باشد .

۵- طول بدن طویل تر ازعرض آن باشد.

۶- شانه ها کشیده شده باشد.

۷- بازوها و پاها به تنه چسبیده شده باشند.

۸- پاها به تنه و دستها به تنه در نقاط واقعی خود چسبیده شده باشند.

۹- گردن کشیده شده باشد.

۱۰- دنباله گردن به سر و تنه مربوط باشد.

۱۱- چشمها کشیده شده باشد.

۱۲- بینی کشیده شده باشد.

۱۳- دهان کشیده شده باشد.

۱۴- دو لب دیده شود.

۱۵- سوراخها یا حفره های بینی کشیده شده باشد.

۱۶- موها کشیده شده باشد. ( جزئی ترین مقدار مو)

۱۷- موها کامل کشیده شده باشد.

۱۸- علامتی از لباس کشیده شده باشد.

۱۹- دو قطعه لباس کشیده شده باشد.

۲۰- تمام بدن پوشیده از لباس باشد.

۲۱- چهار قطعه لباس مشخص باشد . ( کراوات ، کلاه ، جوراب ، کفش ، پیراهن ، کت و شلوار)

۲۲- لباس رسمی یا یونیفورم باشد . ( یونیفورم مدرسه هم نمره می گیرد)

۲۳- انگشتان کشیده شده باشد . ( هر اثری از انگشت کافی است)

۲۴- تعداد انگشتان درست باشد .

۲۵- شکل و قواره انگشتان درست باشد .

۲۶- شست متمایز باشد.

۲۷- دست متمایز ازانگشتان باز باشد. ( کف دست کشیده شده باشد.)

۲۸- بازوها کشیده شده باشد .

۲۹- زانو کشیده شده باشد .

مهمترین هدف آزمون گودیناف، تعیین درجه هوشمندی سن عقلی و بهره هوشی کودک است

۳۰- تناسب سر نسبت به بدن مراعات شده باشد .

۳۱- تناسب بازوها و دستها نسبت به بدن حفظ شده باشد.

۳۲- پاهای متناسب ، کشیده شده باشد.

۳۳- کف پا متناسب باشد.

۳۴- پاها متمایل به بالا نباشند.

۳۵- دستها و پاها دو بعدی کشیده شده باشند.

۳۶- پاشنه کفش یا پاشنه پا کشیده شده باشد.

۳۷- هماهنگی خطوط کلی حفظ شده باشد. ( دست نلرزیده باشد)

۳۸- هماهنگی خطوط کلی و جزئی حفظ شده باشد. ( نقاشی دقیق باشد)

۳۹- هماهنگی خطوط سر ( موها و دور سر به دقت کشیده شده باشد)

۴۰- هماهنگی خطوط تنه حفظ شده باشد .

۴۱- هماهنگی خطوط دستها و پاها حفظ شده باشد .

۴۲- هماهنگی خطوط چهره حفظ شده باشد .

۴۳- گوشها کشیده شده باشد .

۴۴- تناسب گوشها حفظ شده باشد .

۴۵- مردمک چشم کشیده شده باشد .

۴۶- تناسب چشم حفظ شده باشد .

۴۷- در تصاویر نیمرخ و تمام رخ ، چشم دارای حالت باشد.

۴۸- چانه و پیشانی هر دو کشیده شده باشد .

۴۹- برآمدگی شانه در تصویر نیمرخ معلوم باشد .

۵۰- نیمرخ ناقص باشد . ( یعنی تنه و نیمرخ ناقص)

۵۱- نیمرخ باشد .

روش محاسبه:
۱- نمرات داده شده را باهم جمع کنید . ( مجموع از ۵۱ بیشتر تجاوز نمی کند)

۲- با استفاده از جدول مخصوص ( جدول شماره ۱) نمره خام ، تبدیل به سن عقلی می شود . از رابطه زیر بهره هوشی کودک به دست می آید.

۳- اگر نمره خام آزمونی بر فرض مثال ۴۰ باشد در جدول تبدیل نمرات ، ( جدول شماره ۱ ) نمره خام را پیدا کرده و سن عقلی کودک را که ۱۳ می باشد، استخراج می کنیم. ( این نمره سن عقلی کودک است) سپس ۱۳ ( که سن عقلی کودک است) را در عدد ۱۲ ( ماه) ضرب می کنیم. ( هر سال ۱۲ ماه دارد)

سپس سن تقویمی آزمونی را محاسبه می کنیم . اگر آزمودنی به عنوان مثال ۱۰ سال و ۳ ماه داشته باشد ۱۰ را ضربدر ۱۲( هر سال ۱۲ ماه دارد) بعلاوه ۳ ( ماه) می کنیم نمره بدست آمده سن تقویمی کودک می باشد. حاصلضرب صورت و مخرج را بر هم تقسیم کرده وضربدر ۱۰۰ کرده و بهره هوشی آزمودنی بدست می آید. بدین صورت:

IQ = ۱۳ * ۱۲ * ۱۰۰ = ۱۲۶

۳+۱۲*۱۰

۴- سپس نمره به دست آمده را در طبقه بندی هوشی ( جدول شماره ۲) پیدا کنید ، بهره هوشی کودک مشخص می گردد.

جدول تبدیل نمرات خام به سن عقلی

“جدول شماره ۱

گردآوری:مجله یک پارس

 شب‌ادراری کودکان ممکن است جنبه جسمی یا روحی- روانی داشته باشد

نوع برخورد در شب‌ادراری بسیار مؤثر است. مطمئن باشید کودکان بعد از ۲ سالگی آرام‌آرام می‌آموزند که اندام‌های تناسلی را منقبض کنند و ادرارشان را نگه دارند. گاهی در طول روز هنگام بازی، کودکان شلوار خود را خیس می‌کنند. در این مواقع مادر نباید وحشت‌زده برخورد کند.

شب‌ادراری کودکان ممکن است جنبه جسمی یا روحی- روانی داشته باشد اما متخصصان توصیه می‌کنند که کودکان مبتلا به این مشکل، در ابتدا به متخصصان مجاری ادرار مراجعه کنند.

دکتر حمیدرضا دائمی، روان‌شناس، درباره شب‌ادراری کودکان تصریح کرد: دلایل شب‌ادراری در دو بعد جسمی و روانی قرار می‌گیرد. در بعد جسمی، یکی از دلایل شب‌ادراری می‌تواند مصرف آب زیاد، مصرف غذاهای مدر به‌ویژه قبل از خواب باشد. حتماً باید در ابتدا جنبه جسمی توسط متخصص مجاری ادرار کاملاً کنترل شود. اگر متخصص تشخیص داد که مشکلی ندارد، دیگر نیازی به درمان‌های دارویی و پزشکی نداریم و باید به دلایل غیرجسمی توجه کرد. در بحث جسمی می‌توان برای کودک برنامه گذاشت؛ مثلاً کودکی که زیاد شب‌ادراری دارد، باید در میان خواب بیدار و تشویقش کرد تا به سرویس بهداشتی برود. نباید در ساعات نزدیک به خواب کودک، خوراکی‌های مدر به او داد.

گاهی شب‌ادراری نشانه اعتراض کودک است
او با اشاره به دلایل غیرجسمی شب‌ادراری گفت: بخش عمده دلایل غیرجسمی، موضوعات عاطفی است که به توجه والدین بازمی‌گردد. در این زمینه باید وارد موضوعاتی مانند ارتباط کودک با والدین شد. جای خواب فرزند مهم است که شاید چندان به این موضوع توجه نمی‌کنند. مثلاً چند فرزند در خانه زندگی می‌کنند و تخت‌های جدا دارند؛ جای یک کودک مناسب یا مشابه سایر کودکان نیست. نوع ارتباط والدین به‌ویژه مادر با کودک در طول روز خیلی مهم است.

گاهی کودکان خود را کنترل نمی‌کنند و با این روش می‌خواهند اعتراض‌شان را نشان دهند و مادر را به زحمت بیندازند. تذکرهای مداوم برای اشتباهات و خطاهای کودک، اثراتی بسیار منفی دارد و می‌تواند شب‌ادراری را به دنبال داشته باشد.

در مواردی ارتباط والدین و کودک، فشارآور است
این روان‌شناس با بیان این‌که گاهی ارتباط والدین به‌ویژه مادر با کودک، ارتباط فشارآور است، افزود: گاهی این ارتباط پیامی را انتقال می‌کند که تو خیلی اشکال داری و خطا می‌کنی. در این رابطه به‌صورت مداوم کودک زیر سؤال است و به او امر و نهی می‌شود. این حالت‌ها نشان می‌دهد که عاطفه مادر نسبت به کودک منفی است. در صورتی‌که کودکان با یک‌بار تذکر موارد منفی و چند بار دیدن و بیان کردن نکات مثبت، متوجه می‌شوند که موضوع منفی را نباید انجام دهند.

خطاهای کودک را خیلی بزرگ نکنیم زیرا بین مادر و کودک فاصله عاطفی ایجاد می‌کند. وقتی فاصله عاطفی ایجاد شد، یکی از راه‌های مقابله، شب‌ادراری عمدی است. شب‌ادراری عمدی یکی از موضوعاتی است که در مراجعین دیده می‌شود و گاهی کودک خودش را آزاد می‌کند تا این زحمت به مادر منتقل شود.

مادر نباید وحشت‌زده برخورد کند
دائمی در مورد چگونگی برخورد با شب‌ادراری کودک تأکید کرد: نوع برخورد در شب‌ادراری بسیار مؤثر است. مطمئن باشید کودکان بعد از ۲ سالگی آرام‌آرام می‌آموزند که اندام‌های تناسلی را منقبض کنند و ادرارشان را نگه دارند. گاهی در طول روز هنگام بازی، کودکان شلوار خود را خیس می‌کنند. در این مواقع مادر نباید وحشت‌زده برخورد کند. حتی اگر می‌تواند کودک را راهنمایی و بغل کند و به سمت سرویس بهداشتی ببرد و اگر مقدار کمی از ادرار باقی مانده باشد، در آن‌جا تخلیه کند.

چگونگی تعویض لباس کودک، نوع برخورد مادر و کلماتی که به کار می‌برد، در این زمینه بسیار مهم است. فکر نکنیم که کودکان افراد مجرمی هستند و خطای بزرگی را انجام داده‌اند. با تندی برخورد کردن اثراتی بسیار منفی دارد و حتی ممکن است ایجاد اضطراب‌هایی بکند که این اضطراب‌ها در دوره نوجوانی و جوانی هم به شکل‌های مختلف خود را نشان دهد.

«باز هم شلوارت را خیس کردی»؛ یعنی تو مقصری
او به کلماتی که مادر بیان می‌کند اشاره کرد و افزود: زمانی که مادر می‌گوید: «باز هم شلوارت را خیس کردی»؛ یعنی تو مقصر هستی. تو اشتباه کردی و باز هم به حرف من گوش ندادی. ما عوامل جسمی و عاطفی را به عنوان یک مادر در نظر نمی‌گیریم و به کودک حمله می‌کنیم؛ به این معنا که مجرم و مقصر اصلی تو هستی. در صورتی‌که این‌طور نیست و در این زمینه عوامل جسمی و فیزیولوژیک، عاطفی و ارتباطی نقش دارند. این‌که کودک چه جایگاهی داشته باشد و مادر چه خلقی داشته باشد، همه مؤثر هستند. زمانی که به کودک می‌گوییم شلوارت را خیس کردی، به این معنی است که تو می‌توانستی خیس نکنی و خیس کردی. یعنی تو عمداً این کار را کردی. باید به مادران بگوییم که موضوعاتی مانند از شیر گرفتن و از پوشک گرفتن کودک و مستقل شدن او برای نگهداری ادرار و مدفوع، نیاز به حوصله و برخورد آرام و منطقی دارد.

نوع برخورد با شب‌ادراری کودک برای درمان شب ادراری بسیار مهم است

کودک در حین بازیگوشی و خواب کنترلی روی ادرار خود ندارد
این روان‌شناس با بیان این‌که کودک در حین بازیگوشی و خواب کنترلی روی ادرار خود ندارد، گفت: کودک در حین بازیگوشی فراموش می‌کند که‌ فشار ادرارش بیشتر می‌شود. از طرفی اندام‌های تناسلی‌اش هم مثل دوران نوجوانی و جوانی قوی نیست که بتواند کنترل کند.

در خواب هم قدرت ارادی ندارد که بتواند ادرار خود را کنترل کند. گاهی ممکن است تخلیه ادرار اتفاق بیفتد و حتی نیمی از مثانه خالی شود. اما اگر متوجه چنین وضعیتی شدیم، باید نوع برخوردمان آرام باشد و به جای «تو شلوارت را خیس کردی.» بگوییم «آخ! آخ! شلوارت خیس شد»؛ یعنی منظورمان این است که تو تنها مقصر نیستی. من هم که دیشب حواسم به خوراکی‌های تو نبود، مسؤولم. با آرامش شلوارش را عوض می‌کنیم. حتی صحبت‌های دیگری مطرح می‌کنیم تا نشان دهیم حواس‌مان نیست که مشکل جدی و شدیدی رخ داده است.

شب‌ادراری زمینه‌ای بسیار عالی برای تربیت کودک است
دائمی با اشاره به زمینه تربیتی که شب‌ادراری ایجاد می‌کند، ادامه داد: اتفاقاً شب‌ادراری، زمینه‌ای بسیار عالی برای تربیت کودک است. تربیت از این جهت که ما با خطاهای کودک به تندی برخورد نکنیم. خطاهایی که غیرعمدی است. حتی می‌گوییم اگر بچه وسیله‌ای را پرت می‌کند، به خاطر ناکامی است که ما به‌وجود آورده‌ایم. زیاد از حد به خواسته‌هایش توجه کردیم و حالا اگر یک خواسته‌ای را برآورده نکنیم، ممکن است چیزی را بشکند یا پرتاب کند. آن‌جا هم کودک مقصر نیست بلکه ما در ابتدا او را بد تربیت کردیم.

به عنوان بزرگسالان مسؤول اصلی هستیم اما متأسفانه خودمان را نمی‌بینیم. اتفاقی که افتاده به عوامل زیادی بستگی دارد که چون ما این عوامل را نمی‌دانیم، به خودمان اجازه می‌دهیم به شخصیت کودک حمله کنیم. تصور می‌شود که چون کودک ۴- ۳ ساله کلام ما را می‌فهمد، پس باید به حرف‌مان نیز گوش کند. این حرف گوش کردن درباره کنترل ادرار مانند جابه‌جایی یک اسباب‌بازی نیست، بلکه به عوامل مختلفی بستگی دارد که در کنترل کودک نیست و کودک به صورت ارادی بر آن‌ها تسلط ندارد؛ بنابراین نباید او را مقصر اصلی قلمداد کرد.

اسلام به راحتی با این موضوع برخورد کرده است
او به برخوردهای ساده اسلام در بحث عدم‌کنترل ادرار پرداخت و افزود: در دین اسلام آن‌قدر راحت با این موضوع برخورد می‌شود که با یک ظرف آب سه بار ریختن این فرش پاک می‌شود. اما گاهی این موضوع را آن‌قدر بزرگ می‌کنیم که فشار روانی را به کودک منتقل می‌کنیم و او را به عنوان کسی که مسبب این کار شده، مورد ضرب و شتم کلامی قرار می‌دهیم.

کودکی در آغوش پیامبر(ص) و مادرش مشغول صحبت با پیامبر(ص) بوده. کودک در آغوش پیامبر خود را خیس می‌کند و مادر که متوجه می‌شود، پیامبر می‌گوید اصلاً کاری نداشته باشید و بگذارید کارش را بکند. پیامبر(ص) خیلی قشنگ برخورد می‌کنند. همه انسا‌ن‌ها و حیوانات وقتی ادرار یا مدفوع خود را دفع می‌کنند، احساس آرامش دارند. وقتی کودک یک قسمت از لباس را خیس کند یا تمام لباس را خیس کند، فرقی ندارد و بالاخره که باید کل لباس را شست.

در موضوعات مشکل‌زا جنبه روانی کودک رشد می‌کند
این روان‌شناس درباره کودکانی که به‌صورت مستمر شب‌ادراری دارند، اظهار کرد: در مورد کودکی که دائماً شب‌ادراری دارد، می‌توانیم از روش‌های شرطی استفاده کنیم. مثلاً وقتی خیس شد از یک زنگ ملایمی استفاده کنیم که اگر کودک بیدار شد و حتی ۱۰ درصد از ادرار باقی مانده، بتواند آن را در سرویس بهداشتی تخلیه کند. همین خیلی خوب است. ممکن است کودک بگوید مامان یک ذره مانده است. باید مادر بگوید اشکالی ندارد الان به دستشویی می‌برمت. او را در آغوش بگیریم.

دستش را نکشیم. به شکلی رفتار نکنیم که همه بفهمند. آبرویش را نبریم. در موضوعات مشکل‌زاست که جنبه روانی کودک با نوع ارتباطی که از مادر می‌بیند، رشد می‌کند. وقتی کودک دچار مشکل می‌شود، ما باید عاطفه و آرامش و سعه‌صدر و آگاهی داشته باشیم.

استفاده از روش خاموشی یا تغافل
دائمی با اشاره به میزان دفعات تذکر دادن به کودک بیان کرد: گاهی مادر در امور مختلف شروع به کنترل و تذکر مکرر می‌کند. در صورتی‌که کودک چندبار تذکر بشنود، متوجه می‌شود که این کار بد است. برای این‌که این کاری که مادر می‌گوید بد است را تکرار نکند، نباید از روش تذکر کلامی استفاده کرد. البته اگر آن خطا مثل شکستن یک لیوان، آسیب‌زننده است، باید سریع لیوان را از دستش گرفت.

اما اگر آن خطا به‌طور مثال کلامی است یا مانند ادرار کردن در حین بازی یا در خواب یا موارد غیرعمدی است، در این موارد باید به جای تذکر دادن، تنبیه کردن، محروم کردن کودک از بازی، تلویزیون و پارک، از روش خاموشی استفاده کرد. روش خاموشی در اسلام با عنوان تغافل شناخته می ‌شود؛ یعنی خود را به غفلت و ندیدن زدن. او خودش می‌بیند چه کرده است.

کودکان از ۳- ۲ سالگی می‌توانند ادرار خود را کنترل کنند
او درباره طبیعی یا غیرطبیعی بودن شب‌ادراری اظهار کرد: به‌طور کلی شب‌ادراری غیرطبیعی است. اگر نوع ارتباط خوب باشد، کودکان از ۳- ۲ سالگی می‌توانند ادرار خود را کنترل کنند. ممکن است گاهی هم در شب یا طی روز و در هنگام بازی کردن اتفاق بیفتد.

مواردی که گاهی اتفاق می‌افتد را به‌عنوان بیماری یا رفتاری غیرطبیعی در نظر نگیریم. آن‌هایی که مستمر است، حتماً نیاز به بررسی روان‌شناختی افراد خانواده و کودک دارد که چه ارتباطی بین کودک و افراد خانواده به‌ویژه مادر وجود دارد. مقایسه‌های نابه‌جا تذکرات نا‌به‌جا و سختگیری‌های نا‌به‌جا همگی اثر دارد.

آمارها قابل تعمیم نیست
این روان‌شناس با اشاره به نبود وضعیت آماری از شب‌ادراری کودکان افزود: اگر بخواهیم آماری در گروه تصادفی در نظر بگیریم، قابل تعمیم به کل نیست. به نظرم خانواده‌ها پیش از فرزندآوری حتماً باید آموزش‌هایی در زمینه برخورد با کودک داشته باشند. والدینی که در حضور کودک، پرخاشگری کلامی یا جسمی دارند، اثرات بسیار منفی روی کودک می‌گذارند که می‌تواند منجر به شب‌ادراری و مشکلات دیگر شود.

منبع: salamatnews.com

گردآوری:مجله یک پارس

رفع مشکل بی خوابی کودکان به روش فربر

  متخصص کودک، ریچارد فربر، بنیان گذار و رئیس اسبق مرکز اختلالات خواب کودکان، در بیمارستان کودکان بُستون است. از زمان انتشار کتابش به نام، مشکلات خواب کودکتان را حل کنید، در سال ۱۹۸۵، او به عنوان یک متخصص برجسته و جنجالی، در حوزه خواب کودک شناخته شد.

احتمال دارد شما برای اینکه به فرزندتان بیاموزید خودش را آرام کند و بخوابد، درباره فربر شنیده باشید – روشی که بسیار به او مرتبط است، اغلب “فربرازینگ نامیده می شود”. این روش و تغییرات اعمال شده بر آن همچنین به “بلند گریه کردن” منسوب است، اگرچه او هیچ گاه آن را به این نام نمی خواند.

در طول چندین سال، روش آموزش خواب فربر، در میان والدین، متخصصان کودک و کارشناسان خواب، جنجال برانگیز شد، به این ترتیب که: برخی رویکرد فربر را می ستایند، در حالی که دیگران ادعا می کنند که این شیوه، زخم های عاطفی مادام العمر ایجاد می کند. این روش همچنین اغلب دچار مبالغه یا کج فهمی می شود. (“روش فربر: حقایق و تصورات” را در زیر ببینید.)

یک نسخه به روز شده و بسط داده شده از کتابِ مشکلات خواب کودکان را حل کنید، که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد، به حفظ فربر و رویکردش برای خوابیدن، در انظار عمومی ادامه داد.

روش فربر دقیقا چیست؟
فربر به صورت مختصر می گوید، وقتی کودکتان از نظر جسمی و احساسی آماده است، می توانید به او بیاموزید خودش را آرام کند و بخوابد، معمولا بین سنین ۳ و ۵ ماهگی.

او دنبال کردن یک روال گرم و عاشقانه زمان خواب و بعد از آن قرار دادن او در تخت و ترک کردن او، در حالی که بیدار است (حتی اگر گریه می کند)، برای بازه های زمانی بتدریج طولانی تر، را پیشنهاد می کند. فربر می گوید، قرار دادن یک کودک در تخت، در حالی که بیدار است، برای آموزش موفق به او، برای به تنهایی به خواب رفتن، روشی قطعی است.

والدین آموزش می بینند که بعد از هر بازه زمانی از قبل تعیین شده، آهسته پشت کودکشان بزنند و به او اطمینان دهند، اما نباید او را بلند کنند یا به او غذا دهند. این روال “انتظار پیش رونده” نام دارد.

زمان انتظار پیشنهادی، که فربر در کتابش بر روی جدول نشان می دهد، براساس آن است که شما چقدر با این تکنیک راحت هستید، چند روز است که از آن استفاده کرده اید و تعداد دفعاتی که در آن شب، به فرزند خود سر زده اید.

پس از چند روز تا یک هفته پس از افزایش تدریجی زمان انتظار، تئوری عمل می کند، بیشتر کودکان یاد می گیرند خودشان به خواب روند، به این خاطر که می فهمند گریه کردن به جز یک بررسی کوتاه از سوی شما، چیزی برایشان به همراه ندارد.

روش فربر: حقایق و تصورات
شایعه
فربر می گوید شما باید اجازه دهید کودکتان در تختش گریه کند تا به خواب رود.

آنچه که او در حقیقت می گوید
فربر هرگز نمی گوید که شما باید فرزندتان را در تختش تنها و بگذارید و در را پشت سرتان ببندید. رویکرد پیش رونده انتظار او، به شما اجازه می دهد بتدریج زمان هایی که در اتاق فرزندتان، برای اطمینان دادن به او –همانطور که به خودتان اطمینان می دهید که حالش خوب است- می گذرانید را محدود کنید.

شایعه
فربر والدین را تشویق می کند، که بگذارند فرزندانشان آنقدر گریه کنند، تا بالا بیاورد.

آنچه که او در حقیقت می گوید
این اتهام اغلب به عنوان گواهی بر سنگ دلانه بودن شیوه اش، که استفراغ کردن بخشی از اهداف رویکرد اوست، علیه او وارد می شود. در حقیقت، این موضوع حقیقت دارد که اگر کودکی به شدت و مدت زیادی گریه کند، امکان دارد استفراغ کند، اما چنین رویدادهایی نادر است.

نقطه نظر فربر این است، که در موارد غیر عادی که استفراغ کردن اتفاق می افتد، این امر نباید شما را از آموزش چگونه خوابیدن، بازدارد.

پیشنهاد او؟ آن است که همانطور که مسلم است، او را تمیز کنید و سپس اتاق را ترک کنید. فربر معتقد است که یک اوقات تلخی یا بازه زمانی زیادِ تنها گریه کردن، یک کودک را برای دراز مدت آزار نخواهد داد.

شایعه
فربر می گوید روشش به سرعت، به راحتی و برای همه کار خواهد کرد.

آنچه که او در حقیقت می گوید
فربر معتقد است که روشش موثر است اما، هیچ گاه ادعا نمی کند که ساده است. در شرایط ایده آل، این روش طی چند روز تا یک هفته اثر خواهد کرد، اما فربر اذعان می کند که همیشه اینطور نیست.

کتاب او پر از ایده هایی ، برای زمانی است که برنامه عمل نکند (“اگر شرایط بهتر نمی شود” عنوان یک بخش طولانی است) و پر از دلگرمی برای والدینی که این روند ، تنها کمی کمتر از شب های با خواب منقطع، برایشان دلسرد کننده است.

شایعه
فربر می گوید، شما به هیچ وجه نباید از برنامه تنظیم شده برای خواب منحرف شوید.

آنچه که او در حقیقت می گوید
ماندن بر سر یک روال عادی، از موارد اصلی در روش فربر است- و این موضوع، در بیشتر روش های خواب دیگر نیز این چنین است.

با این حال فربر ذکر می کند که زمان هایی – برای مثال وقتی فرزندتان مریض است، یا در مسافرت هستید یا پرستار بچه دارید- وجود دارد، که مجبور خواهید شد انعطاف پذیر باشید. اگر برنامه خواب کودکتان به هم خورده است و او دوباره در طول شب از خواب بیدار می شود، ممکن است مجبور شوید آن فرآیند را دوباره از اول آغاز کنید.

فربر  می گوید، وقتی کودکتان از نظر جسمی آماده است، می توانید به او بیاموزید خودش بخوابد

چه چیزی در نسخه اصلاح شده کتاب تغییر کرده است؟
وقتی ویرایش مشکلات خواب کودکتان را حل کنید، در سال ۲۰۰۶ منتشر شد، شایعه شد که فربر رویکرد قبلی خود را نقض کرده است. کتاب جدید، بسیاری از آنچه فربر در مجلد قبلی خود نوشته بود را، با چند مورد روشنگری و ضمایم مهم، تکرار می کند:

گریه کردنِ بسیار. در پیش گفتار کتاب جدید، فربر برای روشن کردن نقطه نظرش، بسیار تلاش می کند: “در حقیقت، تنها گذاشتن یک کودک در تختش، برای گریه کردن در بازه های زمانی طولانی، بدون توجه به اینکه این روند چقدر طول می کشد، رویکردی نیست که من آنرا مطرح می کنم. بالعکس، بسیاری از شیوه هایی که من پیشنهاد می کنم، به طور ویژه برای جلوگیری از گریه کردن بی مورد طراحی شده اند.”

تکنیک “انتظار پیش رونده” فربر، والدین را تشویق می کند، در طول فرآیند آموزش خواب، به کودکانشان اطمینان دهند.

به اشتراک گذاشتن خواب. در ویرایش اصلی کتاب، فربر قویا با مفهوم کنار هم خوابیدن والدین و کودکان، مخالف بود، او می گوید، “ما به عنوان یک حقیقت، می دانیم که افراد به تنهایی، بهتر در تخت می خوابند،” و استدلال می کند که یادگرفتن به تنهایی خوابیدن، بخش مهمی از رشد سلامت یک کودک است. در ویرایش اصلاح شده، فربر نسبت به این موضوع بسیار نرم تر از قبل است.

او می گوید، کودکانی که کمک کننده-خواب دارند، “تنها به این دلیل که با والدینشان می خوابند از یادگرفتن چطور جدا شدن، یا پیشرفت دادن حس شخصیت خود، باز نمی مانند. هرآنچه می خواهید انجام دهید، هر آنچه که از انجام آن احساس راحتی می کنید، تا مادامی که تاثیر داشته باشد، کار درستی است.”

خواب های نیمروز. در ویرایش اول کتاب، او خواب های نیمروزی را بررسی می کند، اما نه عمیق. ویرایش ۲۰۰۶، شامل یک فصل کامل، راجع به این موضوع است.

اطلاعات جدید. کتاب اصلاح شده، اطلاعات به روز، درباره الزامات خواب کودکان، اختلال تنفسی خواب و دیگر مسائل مبنی بر تحقیقات و یافته های علمی از ۲۰ سال اخیر، زمانی که کتاب اولین بار منتشر شده است، ارائه می دهد.

رویکرد منعطف تر. لحن فربر در کتاب به روز شده، کمی گرم تر و آرام تر از دو دهه پیش است.

سال ها  کار کردن با خانواده ها، به او آموخته است که محدوده وسیعی از رویکردها برای خواب، می توانند اثر گذار باشند و در کتاب جدید او والدین را به وفق دادن برنامه های او با نیازهای کودک و فرهنگ خانوادگی ویژه شان، تشویق می کند.

چرا رویکرد فربر بسیار بحث برانگیز است؟
همه والدین و متخصصینِ والدین بودن، باور ندارند که ترک کردن یک کودک کوچک در حال گریه کردن، حتی برای چند دقیقه کوتاه هم درست باشد. مدافعان “گریه ممنوع”، رویکرد فربر را برای کودکان زیان بار می پندارند، و استدلال می کنند که این کار می تواند حس امنیت کودک در دنیا را از پای بست ویران کند.

برخی بحث ها پیرامون روش فربر همچنین، از کج فهمی گسترده ایی که درباره اینکه روش او واقعا شامل چه چیزی است، نشات می گیرد.

آیا من می توانم روش فربر را تغییر دهم؟
قطعا. اگر می خواهید روش فربر را امتحان کنید، اما فکر می کنید خیلی خشک است، از یک رویکرد تدریجی تر استفاده کنید.

برای مثال، شما می توانید برنامه هفت-روزه فربر را به ۱۴ روز افزایش دهید، بنابراین می توانید انتظار بین چک کردن ها را، به جای هرشب به یک شب درمیان افزایش دهید.  و هدف اصلی خود را به خاطر داشته باشید: فراهم کردن یک استراحت خوب شبانه، برای خود و کودکتان.

منبع: noskhe.com

گردآوری:مجله یک پارس

گردآوری:مجله یک پارس

گردآوری:مجله یک پارس

 اضطراب شایع‌ترین اختلال قرن است که در هر سنی دیده می‌شود

برخی تجارب دوران کودکی باعث شکل‌گیری شخصیت نگران در افراد می‌شود. از آن جمله می‌توان به والدین نگران، تاکید بر خطرناکی جهان، حمایت افراطی والدین از کودک، جدایی والدین، مرگ والدین، داشتن والدین بی‌عاطفه و نامهربان، نظام پاداش و تنبیه پیش‌بینی‌ناپذیر و… اشاره کرد. شاید کنجکاوید که در این رابطه اطلاعات بیشتری به دست آورید و بدانید فرزندتان یا خودتان گرفتار این شخصیت هستید یا نه. توضیحات مفصل در این رابطه را با تعریفی از اضطراب شروع می‌کنم.

اضطراب چیست؟
اضطراب شایع‌ترین اختلال قرن است که در هر سنی دیده می‌شود. از هر ۸ کودک ۱ نفر مبتلا به اختلالات اضطرابی است. این اختلالات متنوع هستند. البته داشتن اضطراب و گذر از آن بخشی از دوران کودکی است، مثلا خیلی از کودکان از موجودات خیالی می‌ترسند، یا نگران سلامت خود و والدینشان هستند و… اما مهم این است که این نگرانی‌ها موقت و گذراست. در اختلالات اضطرابی، نگرانی‌ها به‌طور مستمر و مداوم وجود دارند و باعث اختلال در عملکرد روزانه کودک مثل صحبت کردن در مهدکودک و کلاس، اجتناب از بازی کردن با همسالان، ترس از خوابیدن بعد از تماشای فیلم ترسناک و… می‌شوند.

انواع اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی به چند گروه تقسیم می‌شوند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم و راهکارهایی برای درمان آنها ارائه خواهیم داد.

اختلال اضطرابی منتشر
اگر کودک شما نگرانی زیاد و غیرقابل‌کنترلی در مورد بسیاری از موضوعات مثل تنش‌های خانوادگی، ارتباط با همسالان، فجایع طبیعی مانند زلزله (به‌خصوص بعد از فاجعه اخیر در زلزله کرمانشاه)، مسائل تحصیلی و… دارد و علائم آن شامل بی‌قراری، بی‌خوابی، کاهش تمرکز و تحریک‌پذیری است یعنی مبتلا به اختلال اضطرابی منتشر شده است.

اختلال اضطراب اجتماعی
این اختلال شامل ترس و نگرانی شدید کودکان از حضور در موقعیت‌های اجتماعی است. کودک از تلفن زدن، شروع مکالمات با دوستان، غذا خوردن در جمع، پاسخ دادن به معلمان و… اجتناب می‌کند. معمولا این کودکان آهسته صحبت می‌کنند، به چشم‌های دیگران نگاه نمی‌کنند و از ارتباط با همسالان پرهیز می‌کنند.

اختلال اضطراب جدایی
کودکان به‌طور طبیعی بین ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی در صورت جدایی از مادر نگران و مضطرب می‌شوند. اگر اضطراب جدایی از مادر به مدت طولانی و با شدت بالا باشد؛ یعنی مثلا کودک از رفتن به مهدکودک یا مدرسه اجتناب کند و علائمی مانند ترس شدید، حالت تهوع و استفراغ صبحگاهی، تعریق، تپش قلب و…داشته باشد، اختلال محسوب می‌شود. این نوع اختلال معمولا در سنین ۷ تا ۹ سالگی و بعضا در سنین بالاتر بروز پیدا می‌کند.

۷علت بروز اختلالات اضطرابی در بچه‌ها
اختلالات اضطرابی هم می‌تواند ژنتیکی باشد و هم عوامل محیطی و رفتاری در بروز آن دخالت داشته باشند. در ادامه به برخی از این مواد اشاره می‌کنیم:

۱٫ بعضی اختلالات اضطرابی ژنتیکی هستند و از والدین به فرزندانشان به ارث می‌رسند.

۲٫ والدین نگران، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری شخصیت نگران و مضطرب کودکانشان دارند. الگوهای رفتاری این والدین از آنها به کودک می‌رسد و طبیعی است یک مادر یا پدر نگران که در رویارویی با اتفاقات روزمره با رفتارهای توام با اضطراب واکنش نشان می‌دهند، به فرزندانی که ناظر هستند نیز می‌آموزند در ارتباطات با محرک‌ها واکنشی مشابه آنها داشته باشند. این والدین به کودکانشان می‌آموزند دنیا جای خطرناکی است و مرتب برای کودکشان تکرار می‌کنند باید مراقب خود باشد و نمی‌تواند با هر کسی دوست شود و… در این شرایط کودک مضطرب می‌شود و رفتاری دفاعی نسبت به دنیا و محیط اطرافش دارد و در هیچ جا احساس امنیت نمی‌کند که این مساله بسیار آسیب‌زاست.

۳٫ حمایت بیش از حد کودک نیز می‌تواند علت شکل‌گیری شخصیت نگران شود. والدین بیش‌تیمار والدینی هستند که همیشه و همه جا از کودک حمایت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند از همان ابتدا کودک خود حتی راه رفتن را تمرین کند. مرتب پشت او هستند تا مبادا زمین بخورد و بعدا هم در مهدکودک و مدرسه مرتب با مراکز تماس می‌گیرند و جویای وضعیت فرزند خود می‌شوند. کودکان این والدین وقتی بزرگ‌تر شوند، حمایت افراطی از آنها همچنان وجود دارد و والدین همیشه با رفتاری اضطرابی دنبال رفع مسائل مربوط به فرزندشان هستند. طبیعی است چنین کودکانی وابسته بار بیایند و نتوانند در جامعه مستقل رفتار کنند. شخصیت وابسته مستعد افسردگی و انواع اضطراب‌هاست.

۴٫ جدایی والدین مخصوصا اگر با تنش همراه باشد و این تنش نیز بین همسران سابق همچنان ادامه یابد و آنها مرتب به بدگویی از هم بپردازند و با بچه‌ها علیه والد غیرسرپرست یا سرپرست یارکشی کنند، باعث ایجاد نگرانی‌های زیادی در کودک می‌شود و حس عدم امنیت را در آینده القا می‌کند که در شخصیت او تاثیرگذار است.

۵٫ مرگ والدین یا یکی از آنها نیز بسیار آسیب‌زاست و هرچه سن کودک پایین‌تر باشد و سال‌های بیشتری را با نبود والدین بگذراند، آسیب بیشتر می‌شود. این کودکان حس عدم امنیت را تجربه می‌کنند و در اضطراب دائم به سر می‌برند. این ترس که حامی ندارند و باید به‌تنهایی از پس مشکلات بربیایند باعث می‌شود شخصیتی نگران و مضطرب پیدا کنند.

۶٫ والدینی که مهر و محبت کافی به فرزندان ندارند و در بروز احساسات سرد هستند باعث می‌شوند فرزندان دچار دلبستگی ناایمن شوند و زمینه‌ساز شخصیت اضطرابی در آنها هم هستند چون کودک همیشه حس بی‌پناهی دارد.

۷٫ رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی والدین مخصوصا در مورد تشویق و تنبیه می‌تواند زمینه‌ساز اضطراب شود. آنچه حس امنیت و آرامش به کودک می‌دهد، ثبات در رفتار والدین است. کودک باید بداند رفتارهای درست همیشه تشویق در پی دارد و با رفتار نادرست تنبیه می‌شود. والدینی که خلق تحریک‌پذیر و اختلالات خلقی دارند و در لحظاتی که نگران، عصبی و… هستند، رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی دارند باعث نگرانی و اضطراب کودک می‌شوند زیرا کودک نمی‌داند در مواجهه با والدین چه بازخوردی می‌بیند.

میان عواملی که باعث بروز رفتار اضطرابی و شکل‌گیری شخصیت نگران در کودک می‌شود، از برخی موارد نمی‌توان پیشگیری کرد و این مساله نه تقصیر والدین است و نه کودک، اما در برخی شرایط فرزندپروری نادرست دخیل است که باید با مشاوره و اصلاح آن آینده‌ای شاد را برای فرزندان رقم زد.

 اختلالات اضطرابی هم می‌تواند ژنتیکی باشد و هم عوامل محیطی و رفتاری

۷ واکنش مناسب به نگرانی‌های کودک
 ۷ نکته‌ای که در ادامه می‌خوانید، به شما کمک می‌کنند واکنش مناسب و مبتنی بر همدلی به نگرانی‌های فرزند خود نشان دهید:

۱٫ به او نگویید که نباید نگران باشد. هدف شما این است که نگرانی او را در موقعیت‌های مختلف کاهش دهید، نه اینکه احساس او را از اساس سرکوب کنید.

۲٫ به صحبت‌هایش گوش دهید و شنونده فعال باشید؛ یعنی مستقیم به او نگاه کرده و به صحبت‌‌هایش با دقت گوش کنید. با کلمات خودتان، ولی قابل‌فهم برای او حرف‌هایش را تکرار کنید و به او انعکاس دهید.

برای مثال بگویید: «من متوجه شدم رفتن به مهدکودک جدید باعث شده نگران شوی.»

۳٫ او را تحقیر نکنید و هرگز نگویید: «این موقعیت که اصلا ترس نداره، چرا می‌ترسی؟ یا اینکه «مگه تو بچه کوچکی که می‌ترسی؟»

۴٫ نباید از موقعیت‌هایی که موجب ترس و اضطراب کودکان می‌شود، دوری کنید. برای مثال، اگر کودک از صدای خاصی می‌ترسد، به محض شنیده شدن آن صدا نباید کودک را سراسیمه از محل دور کنید. بعد از درک کودک و همدلی با او ابتدا در بازی‌ها سپس به‌تدریج و با حضور خودتان، فرزندتان را با آن موقعیت روبرو کنید.

۵٫ با کودک در مورد نگرانی‌هایش صحبت کنید. به‌طور مثال، اگر می‌خواهد برای روز اول به مدرسه برود در مورد محیط مدرسه صحبت کنید و خودتان اگر احساس نگرانی مشابهی را تجربه کرده‌اید در موردش حرف بزنید و روش کنار آمدن را نیز به او آموزش دهید. در آخر هم در مورد مزایای آن موقعیت کمی توضیح دهید.

۶٫ مراقب باشید زمانی که او به شدت احساس نگرانی می‌کند، با پرگویی اضطرابش را بیشتر نکنید. بعد از خوب گوش دادن و همدلی کردن با او صحبت کنید.

۷٫ اگر اضطراب کودک شما زیاد است، بهتر است به روان‌شناس یا روان‌پزشک کودکان مراجعه کنید.
مبنع: هفته نامه سلامت

گردآوری:مجله یک پارس

گردآوری:مجله یک پارس

گردآوری:مجله یک پارس