باربارا برشت شال تنها دختر و وارث برتولت برشت نبود. او خود شاگرد مکتب تئاتری برشت، هنرپیشه‌ای توانا و از اعضای ثابت “برلینر آنسامبل”، انستیتوی تئاتری معروف برشت در برلین (شرقی) بود.
زندگی باربارا برشت با تئاتر عجین شده بود. پدر نامدار او در سال ۱۹۲۹ به طور رسمی با هلنه وایگل، هنرمند پرآوازه تئاتر ازدواج کرد و باربارا در سال ۱۹۳۰ در برلین به دنیا آمد.
باربارا در سال ۱۹۶۱ با اکهارد شال، از برجسته‌ترین ایفاگران آثار نمایشی برشت ازدواج کرد. آنها هردو از پیروان مکتب تئاتری برشت بودند. باربارا برشت در آلمان شرقی (سابق) هنرپیشه تئاتر بود و در چند فیلم سینمایی نیز نقش ایفا کرد.
بیشتر بخوانید:
کلاوس پیمان، مدیر تئاتر “برلینر آنسامبل”، که در “برلین شرقی” توسط برشت پایه‌گذاری شد و تا امروز به راه و روش او وفادار مانده، در رثای باربارا برشت، گفت: «او به عنوان نگهبان و حافظ ارثیه پدرش، زنی پی‌گیر و شجاع و اغلب بسیار سخت‌گیر بود. او مثل ژاندارکی در تئاتر از حقوق و میراث هنری یکی از مهم‌ترین درام‌نویسان دنیای مدرن پاسداری می‌کرد.»
پشتیبان “سنت” برشت
باربارا برشت صاحب و حافظ اصلی حقوق آثار برشت بود و در ایفای نقش خود بیش از حد سخت‌گیر بود زیرا به “وفاداری کامل” به آثار نمایشنامه‌نویس نامدار پافشاری می‌کرد. او هر نوع دوری از متن‌ها یا سنت‌های نمایشی برشت را “انحراف از اصل” می‌دانست و رد می‌کرد.
طبق قانون حق مؤلف در آلمان تا هفتاد سال پس از مرگ هر نویسنده‌ای حق نشر و پخش آثار او به وارثان او تعلق دارد. هنگامی که برشت در سال ۱۹۵۶ در برلین شرقی آن روزگار درگذشت، این حق به همسر و همراه هنرمندش هلنه وایگل تعلق گرفت.
پس از مرگ هلنه وایگل در سال ۱۹۷۱ این حق به فرزندان برشت رسید و آنها تا ۷۰ سال پس از مرگ برشت، یعنی تا سال ۲۰۲۶ نشر، پخش و اجرای آثار او را در اختیار خواهند داشت.
در صحنه تئاتری امروز جهان “وفاداری به متن ادبی” اعتبار چندانی ندارد و چه بسا نمایشنامه‌ها تنها چارچوب یا محملی کلی برای اجرای صحنه‌ای هستند و آثار تئاتری بیشتر حالت “اقتباس” دارند.
بیشتر بخوانید:
بسیاری از کارگردان‌های نوآور به برداشت‌های آزاد و باز از آثار برشت گرایش دارند و تأکید می‌کنند که درام‌نویس بزرگ نیز خود با آثار دیگران برخوردی باز و آزاد داشته و آنها را طبق ذوق و سلیقه و برداشت‌های خود “اقتباس” کرده است.
باربارا برشت – شال، اما در وفاداری به متن اصلی آثار برشت، اعتقادی تعصب‌آمیز داشت و مایه رنجش بسیاری از هنرمندان شد و از بسیاری از اجراهای مدرن کارهای پدرش جلوگیری کرد. آخرین نمونه‌ی معروف مخالفت او با اجرایی جسورانه از نمایشنامه “بعل” یکی از اولین کارهای نمایشی برشت بود.
فرانک کاستروف، از کارگردان‌های نوجوی تئاتر آلمان، قصد داشت این اثر را به شیوه‌ای آزاد و مدرن در مونیخ به روی صحنه ببرد و به مجوز باربارا برشت نیاز داشت. اما دختر برشت این تقاضا را رد کرد و سرانجام دعوا به دادگاه کشیده شد. تئاتر ایالتی مونیخ در فوریه گذشته به لغو برنامه تئاتری حکم داد و اجرای آن را منع کرد.