در پایان مذاکرات نمایندگان دولت سوریه و مخالفان در آستانه، پایتخت قزاقستان، ایران، ترکیه و سوریه بیانیه مشترکی صادر کرده‌اند.
در این بیانیه که روز سه‌شنبه، ٥ بهمن (٢٤ ژانویه) در دومین روز نشست آستانه صادر شد، سه کشور از ایجاد “سازوکار سه جانبه” برای تداوم آتش‌بس کنونی در سوریه خبر داده‌اند که هدف از آن، “رعایت کامل آتش بس و جلوگیری از هرگونه اقدام تحریک آمیز توسط طرف‌های درگیر” عنوان شده است. سه کشور در عین حال بر ادامه مبارزه علیه گروه‌های تندرو مخالف آتش‌بس تاکید نهاده اند.
طبق توافق آتش‌بس که اواخر ماه دسامبر بین روسیه و ترکیه به دست آمد و از روز ٣٠ دسامبر به اجرا گذاشته شد، روسیه رعایت آتش‌بس از سوی نیروهای دولتی و واحدهای نظامی خود در سوریه و ترکیه رعایت آتش‌بس از سوی گروه‌های مخالف دولت را تضمین کرد و از ایران نیز خواسته شد مانع از نقض آتش‌بس توسط شبه‌نظامیان شیعه تحت حمایت خود شود.
بیانیه مشترک سه کشور، که توسط وزیر خارجه قزاقستان قرائت شد، بر لزوم احیای مذاکرات صلح بین دولت و مخالفان نیز تاکید نهاده و از “آمادگی گروه‌های مخالف مسلح برای مشارکت در دور بعدی مذاکرات بین دولت و مخالفان تحت نظر سازمان ملل در ٨ فوریه امسال در ژنو” حمایت کرده است. این سه کشور خواستار اجرای قطعنامه‌های مصوب شورای امنیت در مورد سوریه و حمایت جامعه جهانی از روند صلح در سوریه شده‌اند.
اوایل روز سه‌شنبه، استفان دو میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه، با پیش‌بینی اینکه به زودی بیانیه نشست آستانه صادر خواهد شد، گفته بود که “مذاکرات در مورد این بیانیه بسیار پیچیده است زیرا موضوع بر سر صدور یک صفحه کاغذ نیست بلکه به توقف درگیری‌ها و جان شهروندان سوریه مربوط می‌شود.”
یحیی الاریدی، سخنگوی نمایندگان مخالفان در این مذاکرات هم گفته بود که “این سند حاوی بیانیه‌ای عمومی خواهد بود و قرار نیست به امضای طرفین مذاکره برسد” و پیش بینی کرده بود که کشورهای مبتکر مذاکرات یعنی “ترکیه، و روسیه که متحد رژیم سوریه است و احتمالا ایران” آن را امضا کنند.ظاهرا نمایندگان مخالفان دولت سوریه در تماس با ترکیه و نمایندگان دولت سوریه در تماس با روسیه به طور غیر رسمی نظرات خود در مورد محتوای بیانیه را بیان کرده‌اند.
روز گذشته نمایندگان مخالفان گفتند که نیروهای دولتی یکی از مواضع متعلق به مخالفان در نزدیکی دمشق را بمباران کرده‌اند. آنان گفتند که در اعتراض به “این نقض آتش‌بس” حاضر به گفتگوی مستقیم با نمایندگان دولت نیستند و در مذاکرات روز گذشته، هیئت‌های اعزامی دو طرف در دو اتاق جداگانه مستقر شدند و از طریق واسطه به گفتگو پرداختند.
همزمان، گزارش شده است که صبح سه‌شنبه، نمایندگان روسیه، ترکیه و ایران تلاش برای تدوین بیانیه‌ای در تحکیم آتش‌بس شکننده کنونی را از سر گرفتند. این آتش‌بس از روز ٣٠ دسامبر برقرار شده و با وجود اتهامات متقابل دو طرف در مورد نقض آتش‌بس، تا حدود زیادی همچنان برجاست. روسیه، ترکیه و ایران تضمین کنندگان این آتش‌بس محسوب می‌شوند.
به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش شده بود که در مورد محتوای بیانیه از جمله بخش مربوط به چگونگی از سرگیری مذاکرات صلح بین دو طرف براساس مصوبه شورای امنیت اختلاف نظر وجود دارد. این مصوبه خواستار یک دوره انتقالی تا برگزاری انتخابات آزاد و تشکیل دولت منتخب مردم سوریه است اما در مورد اجرای این بند بین دو طرف جنگ داخلی و حامیان آنها اختلاف نظر وجود داشته است. به نظر می‌رسد که سه کشور بر سر لزوم اجرای مصوبات شورای امنیت به توافق رسیده‌اند.
دولت سوریه گفته است که بشار اسد، رئیس جمهوری منتخب مردم سوریه است و کناره‌گیری یا سلب اختیارات او را نمی‌پذیرد در حالی که مخالفان تاکید داشته‌اند که هیچ راه حلی را که متضمن نقشی برای وی از جمله در دوره انتقالی باشد قابل قبول نمی‌دانند. ایران و روسیه تاکنون از موضع دولت سوریه حمایت می‌کرده اند هرچند به گفته ناظران، اخیرا نشانه‌هایی از آمادگی روسیه برای مصالحه در این زمینه دیده شده است.
یکی از اعضای هیئت نمایندگی مخالفان به خبرگزاری رویترز گفته بود که “اگر تضمین‌کنندگان آتش‌بس واقعا خواستار موفقیت این نشست هستند باید برای حفظ آن تلاش بیشتری بکنند.”
خبرگزاری رویترز به نقل از “یک منبع دیپلماتیک غربی” گزارش کرده بود که کشورهای غربی انتظار دارند روسیه ایران راتحت فشار قرار دهد تا از نقض آتش‌بس توسط شبه‌نظامیان تحت حمایت آن جلوگیری کند. برخی گروه‌های مخالف گفته‌اند که علاوه بر نیروهای دولتی سوریه، شبه‌نظامیان شیعه تحت حمایت ایران مرتبا آتش‌بس را نقض کرده‌اند. منابع دولتی سوریه نیز مخالفان را به نقض آتش‌بس متهم کرده‌اند.
پیشتر، خبرگزاری روسی ریانووستی به نقل از “یک مقام ارشد دولتی” گزارش کرده بود که دولت این کشور نسبت به “تخلف برخی فرماندهان ارتش سوریه” از توافق آتش‌بس ابراز ناخرسندی کرده و این موضوع را به آنان تذکر داده است.
مذاکرات صلح سوریه که تحت نظر سازمان ملل در ژنو تشکیل شده بود در ماه آوریل بدون نتیجه به حالت تعلیق در آمد. بیانیه سه کشور خواستار از سرگیری این مذاکرات شده است. آقای دی میستورا گفته بود که فوری‌ترین هدف مذاکرات آستانه، برقراری آتش‌بس سراسری با دوام و کمک رسانی به غیرنظامیانی است که در مناطق جنگی در محاصره قرار گرفته‌اند. وی نیز ابراز امیدواری کرده بود که گفتگوهای ژنو ماه آینده از سر گرفته شود.